ss Rotterdam

In de meidagen van 1940 ging de Statendam, het in 1929 gebouwde vlaggenschip van de Holland Amerika Lijn, in de haven van Rotterdam verloren. Na de bevrijding ging er nog flink wat tijd overheen voor er aan vervanging kon worden gedacht. Eind 1955 kreeg de Rotterdamsche Droogdok Maatschappij (RDM) opdracht voor de bouw, die ongeveer vier jaar zou duren. 

Met een budget van uiteindelijk 126 miljoen gulden (circa 57 miljoen euro) werd onder het motto 'Het schip van morgen, reeds vandaag' gestart met het ontwerp. De HAL voorzag al dat het vliegtuig de rol van de schepen zou overnemen in de nabije toekomst. Behalve als trans-Atlantisch lijnschip zou de Rotterdam dan ook vooral als cruiseschip worden gebruikt. Daartoe werd het traditionele onderscheid tussen de eerste klasse en de toeristenklasse anders opgelost dan gebruikelijk. De verschillende passagiers zijn niet over verschillende dekken verdeeld, maar werden horizontaal gescheiden door een dubbel trappenhuis centraal in het schip. De passagiers konden elkaar hier ongemerkt passeren.

Het schip werd iets groter en sneller dan de Nieuw Amsterdam. In plaats van 1200 was er plek voor 1300 passagiers. Een achttal architecten werd ingeschakeld voor het interieurontwerp. De architecten waren vrij in de materiaalkeuze en mochten zelf kunstenaars uitzoeken voor de decoraties. Door deze opzet is een grote variëteit aan ruimtes gecreëerd.

Op 13 september 1958 werd het schip door koningin Juliana gedoopt ten overstaan van 30.000 genodigden. En op 11 juli 1959 begon de Rotterdam onder veel belangstelling aan een eerste proefvaart. Op 3 september 1959 koos het schip de zee voor de eerste overtocht naar Amerika met aan boord als eregasten kroonprinses Beatrix (in een citroengeel deuxpieces) en minister Luns. Van 11 tot 22 september lag de Rotterdam in de haven van New York. Er was een feestelijk, cultureel programma aan boord met film- en toneelvoorstellingen en een concert van het Rotterdams Philharmonisch Orkest.

De acht architecten werkten samen met maar liefst 44 kunstenaars! Directeur De Monchy stelde tijdens het galadiner op de proefvaart: ‘Dit schip wordt geen museum en mag het ook niet worden, doch wel is het een goed voorbeeld van wat de Nederlandse kunstenaarswereld vermag te presteren.’ Uiteindelijk is het ss Rotterdam behalve hotel, restaurant en evenementenlocatie van de Westcord-groep toch ook een museum geworden, een museum van wederopbouwkunst. We geven een kleine indruk van wat er te zien is op het schip.

De Amsterdamse architect Han van Tienhoven ontwierp het centrale trappenhuis; de zes glazen gekleurde scheidingswanden waren van Willem Akkermans. De schermen verbeelden van onder naar boven de onderwaterwereld, de golfslag, het schip, de wind, vogels en de kosmos.

Van Tienhoven ontwierp verder de Ambassador Room, de eetzalen en de passagiershutten. Hij was van mening dat de hutten niet te gezellig moesten zijn, zodat de passagiers de restaurants en bars zouden prefereren. De Ambassador Room had de sfeer van een nachtclub met gezellige zitjes en twee schilderingen met vogels en vissen. Het ontwerp was van Huub Hierck maar de uitvoering kwam voor rekening van oud-leerlinge Christa van Santen. Als beloning mocht ze in plaats van Hierck mee op de vijfdaagse testvaart

Bovenin het schip liggen de Sky Room en de Sun Room met uitzicht over het Sports Deck. Net als de grote feestzaal Ritz Carlton ontworpen door Joost Schuil. Deze zaal is twee dekken hoog en voorzien van een 120 m2 grote, maar zeer gedetailleerde wandschildering met motieven ontleend aan de zee. Kunstenaar Cuno van der Steene noemde het de Aegeïsche Zee, waar hij overigens nog nooit geweest was. 

De bekende Rotterdamse interieurarchitect Carel Wirtz, die vooral bioscopen en theaters ontwierp (o.a. oude Luxor en Calypso), was verantwoordelijk voor de Rookzaal, de Cardroom en de Tropic Bar, voorzien van decoraties van de Rotterdamse kunstenaar Wally Elenbaas. In de Smoking Room staat een plexiglazen sculptuur dat onder andere zeepaardjes, kevers en zelfs een haai bevat. Dit miniatuur natuurhistorisch kabinet kwam uit de koker van Wirtz zelf.

Andere kleinere ruimtes als Café de la Paix van Jan van Bommel, de Clubroom van Jac Semey en de Ocean Bar van H.P. Mutters waren bestemd voor de toeristenklasse. Het theater met een hoogte van twee dekken is een ontwerp van de Rotterdamse architect Cornelis Elffers. Het was bestemd voor alle passagiers, maar het balkon was alleen toegankelijk voor de eerste klasse passagiers. Zijn broer, Dick Elffers maakte een keramieken wand voor de entree. Het kunstwerk 'Leven' bevat dieren, mensen en maskers. Hoe beter je kijkt, hoe meer je ontdekt.

Onderin het schip lag het zwembad, ontworpen door de bekende Rotterdamse architect Hugh Maaskant. De uiterst moderne ruimte was vrijwel geheel betegeld.  Op de bodem was een mozaïek met gestileerde vissen van de Rotterdamse kunstenaar Wim van de Weerd.

Het stoomschip is altijd geopend, je kunt er overnachten, ontbijten, lunchen of dineren. Een feest of lezing houden. Het ss Rotterdam biedt ook tours met audiobegeleiding aan, om zelf het schip te ontdekken. Kijk voor alle mogelijkheden op de website van ss Rotterdam.

Voor kunstliefhebbers is er elke maand een mogelijkheid om deel te nemen aan een kunst- en architectuurtour op het schip. Een gids van Vrienden van stoomschip Rotterdam leidt je in ongeveer tweeëneenhalf uur rond op het schip. Je wordt ontvangen met koffie of thee en een zoete lekkernij. De kosten hiervoor bedragen 20,75 per persoon.

Voor tickets en meer info klik hier.

Specials

Voor speciale gelegenheden zijn er extra kunsttours. Er is nog geen nieuwe tour gepland.

Lunch of koffie?

Wil je gewoon binnenlopen om een kopje koffie of een broodje te bestellen op het schip? Dat kan! Van dinsdag t/m zondag zijn de Captain's Lounge of het Lido restaurant vanaf 10:00 uur geopend. Dit is het adres: 3e Katendrechtsehoofd 25, Rotterdam. Er is voldoende (betaalde) parkeergelegenheid.

Voor alles wat de stichting Vrienden van stoomschip Rotterdam organiseert en doet op het schip kun je hier klikken.

Voor alvast wat meer architectuurverhalen over het schip, switch hier naar Platform Wederopbouw Rotterdam.