• Artikelen

de Doelen

De Doelen is een smeltkroes van kunstvormen. Muziek is de hoofdmoot, de rijksmonumentale architectuur de drager en de beeldende kunst als museale begeleiding.

de Doelen

Een nieuw concertgebouw in Rotterdam

Toen De Doelen op Opbouwdag 18 mei 1966 werd geopend, waren de architectuurcritici niet onnverdeeld enthousiast over het concertgebouw van de gebroeders Kraaijvanger en Rein Fledderus. Zo werd het gebouw in 1969 niet opgenomen in de 'Architectuurkaart van Rotterdam'. 'De Rotterdamse Doelen is een neoclassicistische marmeren klomp, zielig provinciaal', aldus de bouwkundestudenten Rein Geurtsen en Jean Piret. Architectuurcritici hadden veel moeite met de natuurstenen siergevel die voor de gevel van glas en aluminium was gehangen, temeer daar deze meer verdiepingen suggereerde dan er in werkelijkheid waren. Het interieur, één continue ruimte waarin de zalen als dozen zijn opgenomen, werd pas later op waarde geschat. Over de vele kunst in het gebouw werd nauwelijks gesproken. Niettemin werd het gebouw en de akoestiek door muziekminnend Rotterdam, waarvoor het concertpaleis uiteindelijk werd gebouwd, direct gewaardeerd. 

De architectonische waardering volgde vijftig jaar na de opening; in 2016 werd het gebouw rijksmonument. De kunst wordt wel benoemd, maar krijgt geen specifieke aandacht. Typisch, want de wederopbouwkunst levert een substantiële bijdrage aan de culturele beleving van het gebouw.

de Doelen

De Doelen in 1966.

Stadsarchief Rotterdam, 2 mei 1966

Wederopbouwkunstcollectie

Volgens de percentageregeling van de overheid was het verplicht om 1% van de bouwsom te besteden aan beeldende kunst. De architecten Kraaijvanger en Fledderus waren groot voorstander van kunst die geïntegreerd was met de architectuur, zoals met de Citykerk Het Steiger was gebeurd. Ze gaven Wally Elenbaas, Kees Franse, Bouke Ysltra en Frank Nix opdracht om een vloer en muren te ontwerpen. Toen het gebouw af was schonken zij, 'als dank voor het in hen gestelde vertrouwen', de bronzen sculptuur 'Brutus' van de kunstenaar Meadows aan de Doelen. De Erasmusstichting schonk het beeld van Barbara Hepworth 'Curved Form/Bryther II'. Al deze beeldende kunst is nog te bewonderen in het concertgebouw.

de Doelen

Het kunstwerk van Barbara Hepworth werd geschonken door de Erasmusstichting.

Marlies Lageweg, Platform Wederopbouw Rotterdam, 2023

Terloopse kunst

Ook nu is het niet voor iedereen duidelijk dat de Doelen een van de mooiste wederopbouwkunstcollecties van het land heeft. Dit heeft uiteraard te maken met de bijna terloopse manier van presenteren. Want hoeveel mensen hebben inmiddels, op weg naar de Grote Zaal, over de marmeren intarsia van Wally Elenbaas gelopen? En wie heeft er niet tegen het marmeren reliëfwerk van Frank Nix naast de bar op de eerste verdieping geleund tijdens een openingsavond van het Rotterdamse filmfestival? Of heimelijk zachtjes Barbara Hepworths indrukwekkende beeld aangeraakt terwijl het geroezemoes van de concertgangers in de hal beneden opstijgt?

de Doelen

De marmeren intarsia van Wally Elenbaas is een monumentaal vloerwerk voor de ingang van de Grote Zaal.

Kris Roderburg, Chris Booms, RCE, 554706, 2010
de Doelen

Het wandkleed van Wil Fruytier.

Marlies Lageweg, Platform Wederopbouw Rotterdam, 2023

Art Walks & Podcast

De Doelen zet haar kunstcollectie meer in de spotlights als museumlocatie van het Wederopbouw Museum. Je kunt om te beginnen de zesdelige podcast over de beeldende kunst in het gebouw beluisteren. In Art Walks spreekt Mieke van der Linden met schrijver/filosoof/historicus/kunstkenner Siebe Thissen over het ontstaan en de achtergrond van de collectie. Bij elke aflevering een tweede gast aan om zijn/haar licht over een bepaald aspect van de collectie te laten schijnen. Daarnaast geeft de 11-jarige Chloë, het buurmeisje van de Doelen, haar geheel eigen visie op de werken.


Ook organiseert de Doelen regelmatig een Art Walk, waarbij je met Mieke van der Linden of Siebe Thissen door het gebouw zwerft en mooie achtergrondverhalen over de kunstwerken te horen krijgt. De eerstvolgende art-walk is 30 januari. Tickets kosten vijf euro. Klik hier om kaarten te bestellen.

Klik hier voor de podcast Art Walk de Doelen.

de Doelen

Nieuwe wandschildering van Anuli Croon in de dakfoyer van de Doelen.

Platform Wederopbouw Rotterdam, 2024
de Doelen

Detail van de wandschildering van Anuli Croon.

Platform Wederopbouw Rotterdam, 2024

Ook nu van belang

Dat de Doelen hun kunstcollectie belangrijk vindt is ook te merken aan de opdrachten die zijn (in samenwerking met het CBK Rotterdam) aan enkele hedendaagse kunstenaars heeft gegeven om een ruimte te verfraaien. Recent is de kunstcollectie uitgebreid met twee wandschilderingen, één van Christine Rusch en één van Anuli Croon. Daarnaast heeft de Doelen een met sloop bedreigd werk van Louis van Roode uit het Dijkzigt ziekenhuis geadopteerd. 

de Doelen

Het door de Doelen geadopteerde kunstwerk van Louis van Roode uit het Dijkzigt ziekenhuis.

Marlies Lageweg, Platform Wederopbouw Rotterdam, 2023

Meer info over..

Het verhaal over de opening en architectuur van de Doelen vind je op Platform Wederopbouw Rotterdam.

Wil je meer weten over de adoptie van het kunstwerk van Van Roode? Sandra Smets schreef er een verhaal over op de website van BKOR.

Locatie
de Doelen, Schouwburgplein, Rotterdam, Nederland
Onderwerpen
Museumlocatie Activiteiten