Central Post

Het voormalige Rotterdamse stationspostkantoor en postsorteercentrum van de gebroeders Kraaijvanger is sinds 2019 rijksmonument. 

De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed omschrijft het gebouw uit 1959 als een toonbeeld van architectuur dat inspeelt op de mechanisering en automatisering, in dit geval binnen de verwerking van het postverkeer: 'De hoogwaardige architectonische kwaliteiten komen onder meer tot uitdrukking in het materiaalgebruik en de architectonische compositie van de gevels. Opvallend is de bijzondere aandacht besteed aan het handhaven van de menselijke maat door het toepassen van schaalbepalende elementen, vooral terug te vinden in de vensterverdeling.' Niet onbelangrijk in een pand waar de verdiepingen zeven meter hoog waren om de postverwerkingsapparaten te kunnen plaatsen. 

Bij de aanwijzing als rijksmonument is ook naar de ruime toepassing van beeldende kunst gekeken. Het bedrijfsgebouw telt maar liefst 30 kunstwerken! Dit kwam niet alleen door de overheid opgelegde percentageregeling, want de PTT had zelf al in 1938 bedacht dat elk gebouw minimaal 1,5% van de bouwsom aan beeldende kunst uit moest geven. 

Het gebouw heet tegenwoordig Central Post en is in gebruik als bedrijfsverzamelgebouw met onder andere de redactie van het AD als huurder. In de hoge verdiepingen zijn extra vloeren gehangen, iets wat mogelijk was door de solide betonconstructie. De karakteristieke postsorteerapparatuur kon niet behouden blijven, maar de meeste kunst die op, voor en in het gebouw aangebracht is, is wel bewaard gebleven. De werken van Dolf Henkes, Kees Franse, Liesbeth Heesters en Henk de Vos zijn helaas verdwenen. 

Het letterlijke uithangbord van de kunstcollectie is het gigantische gevelkunstwerk met de glas-in-betonramen van Louis van Roode. Wie kent deze speels uitstekende ramen op het gekleurde beton niet? Het werk zonder titel spreekt tot de verbeelding maar nog meer tot verrukking als je het trappenhuis binnenstapt en ziet hoe het binnenvallende licht de ramen prachtig doet kleuren.

De overige beeldende kunst die op elke etage aangebracht is, is alleen voor de werknemers in het gebouw zichtbaar. Zonde, vinden de eigenaar en beheerder van Central Post. Actief bekommeren ze zich om de restauratie van kunstwerken en hebben zich als museumlocatie aangesloten bij het Wederopbouw Museum. Want iedereen in Rotterdam moet de mogelijkheid krijgen de beeldende kunst en de verhalen van dit rijksmonument te bekijken! 

Meerdere keren per jaar organiseert Central Post kunsttours door het gebouw. Onder begeleiding van een museumgids loop je door het gebouw en kom je van alles te weten over de kunstwerken. De lengte van de tours varieert, afhankelijk van het bezoek aan één of beide trappenhallen. 

In februari zijn er geen tours gepland.

Kijk op de homepage voor de laatste informatie.

In de westelijke trappenhal zijn behalve de 22 glas-in-betonramen van Louis van Roode op elke verdieping kunstwerken aangebracht. De opdracht aan de kunstenaars was om een postgerelateerd werk te maken. Niet elke kunstenaar hield zich helemaal aan de briefing, zoals Jan Bezemer die een Paard en Stier in geglazuurde baksteen maakte. 

In de westelijke hal hebben Jan Bezemer (2x), Theo Dobbelman (2x), Wally Elenbaas (2x), Willem van Norden, Nico Wiijnberg, Hans Petri, Bob Zijlmans en Bas van der Smit dertien etages verfraaid. De werken van Dolf Henkes en Henk de Vos zijn helaas verdwenen. We hebben hier ook geen foto van.

In de oostelijke trappenhal kregen de volgende kunstenaars een opdracht om een muurwerk te maken: Theo Dobbelman, Wally Elenbaas, Jan Bezemer, Nico Wijnberg (2x), Hans Petri (2x),  Bob Zijlmans (2x). Willem van Norden (2x), Bas van der Smit (2x) en Gust Romijn (2x). Eén van de werken van Gust Romijn wordt momenteel gerestaureerd.

Het geometrische beeld van Kees Timmer voor de westelijke entree valt misschien niet direct op, maar hoort er al sinds het oplevering van het gebouw bij. Deze Phoenix staat voor de wederopbouw van Rotterdam, de stad die herrijst uit zijn as. Het beeld werd in 2001 verplaatst naar de Gedempte Zalmhaven en pas in 2010 is de sculptuur dankzij BKOR terugverhuisd naar zijn oorspronkelijke plek.

Meer weten over de functie en architectuur van het voormalige stationspostkantoor? Kijk dan op de website van Platform Wederopbouw Rotterdam.

Ook op de website van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed staat een uitgebreide beschrijving en een lijst van alle kunstwerken.

Meer weten over de geschiedenis van de PTT? Kijk dan eens op deze website.