André Volten

André Volten maakte meerdere werken in Rotterdam. Hieronder is een kort overzicht te zien, een uitgebreide biografie volgt nog.

André Volten (1925-2002) werd geboren in het Westfriese Andijk maar volgt in 1945 een opleiding voor kunstnijverheid in Amsterdam. Een jaar later vertrekt hij naar Brussel en krijgt daar belangstelling voor abstracte kunst. Van schilder transformeert hij langzaam in een non-figuratieve beeldhouwer. De kunst van het lassen leert hij op de NDSM-werf. In 1954 neemt de kunstenaar zijn intrek in het verlaten Poortgebouw van Asterdorp, het huidige Atelier Volten en wordt medeoprichter van de kunstenaarsgroep Liga Nieuwe Beelden. 

De verbinding van de beeldende kunst met de openbare ruimte waar het kunstwerk kwam, speelde een grote rol in zijn werk. Behalve in Rotterdam heeft Volten vele constructivistische sculpturen voor verschillende steden in Nederland en buitenland gemaakt. De kunstwerken bestonden vaak uit graniet, cortenstaal en vooral roestvrij staal. Het is niet voor niets dat hij in 1996 de Oeuvreprijs van het Fonds voor Beeldende Kunsten, Vormgeving en Bouwkunst (het huidige Mondriaanfonds) krijgt. Volten wordt gezien als een van de belangrijkste beeldende kunstenaars van Nederland. 

Een van de eerste opdrachten in Rotterdam was voor de brandweerkazerne aan de Baan. Hij maakte voor de zijgevel in 1963 een abstract aluminium plastiek. In de zon ontstaat een boeiend schaduwspel maar ook op een bewolkte dag straalt het werk. Het werk hangt er nog steeds.

Toen de St. Paulusschool, een school voor technische opleidingen, in 1964 werd geopend, maakte kunstenaar André Volten een constructivistisch kunstwerk. Wellicht dat de studenten hebben meegewerkt aan het lassen, maar daar is niets over bekend en kunsthistorici betwijfelen dit ten zeerste. Volten maakte een elf meter hoog beeld van een expressieve eenvoud en driedimensionale lijnvoering.

Wegens verhuizing van de school werd het werk in 2018 in de opslag van CBK geplaatst. Omdat het een belangrijk kunstwerk is van een bijzondere kunstenaar, heeft BKOR het zorgvuldig laten restaureren. Het werk werd afgelopen 14 november 2024 herplaatst op de Dordtselaan waar het tussen de rijwegen en eveneens vanuit de metro goed zichtbaar een prominente plek heeft gekregen. Het begeleidt de reiziger de stad in of uit, zoals Ove Lucas aangaf. Tevens is het beeld toegevoegd aan de selectie van Sculpture International Rotterdam en heeft Rotterdam Zuid er dus een extra kunstwerk van internationale faam bij. 

De kunstenaar creëerde geen ruimtes, maar dacht na over ruimtebeleving. En al was het werk niet voor deze plek ontworpen, het verbindt zeker de bebouwing met de wegen en het heen en weer razende verkeer. Alleen café Metrozicht kan zijn naam beter wijzigen in café Volten. 

Het werk Zonder titel (1968) voor het gebouw Katshoek is een pui-element met cirkelsegmenten. De lijnen van de architectuur worden in het werk herhaald en tegelijk verdraaid tot een nieuw beeld. Oorspronkelijke was het van roestvrij staal en steen. Het is bij een renovatie mee zwartgeverfd met de kolommen, wat het effect teniet doet. Ter gelegenheid van de opening van het gebouw in 1968 werd een kunstmanifestatie gehouden in de entreehal.
Het gebouw wordt de komende jaren getransformeerd door De Zwarte Hond en het kunstwerk wordt daarbij hersteld.

Dit beeld uit 1975 voor het vliegveld Zestienhoven (Rotterdam The Hague Airport) liep vertraging op door de vele discussies: te duur, het vliegveld verliesgevend. Daarom ontwierp Volten de buizenplastiek voor de zekerheid uit losse delen. Dan kon het bij een faillissement makkelijk worden verplaatst. Het verbeeldt dalend en stijgend vliegverkeer. Medewerkers, bang voor hun baan, bestempelden het als een toonbeeld van een instortend vliegveld. Een tijdelijke verbeelding van het werk bestaande uit schrootafval gaf deze angst eveneens weer. Het werk kwam er toch en kreeg de bijnaam ‘de breinaalden van mevrouw Van der Louw’. Maar het vliegveld bleef bestaan en het werk van Volten kreeg een betere benaming: ‘Mikado’.

• 1963, Aluminium wandreliëf, Zonder titel, Brandweerkazerne, Baan 54, Intact
• 1968, Entreereliëf, Zonder titel, gebouw Katshoek, Heer Bokelweg. Overgeschilderd
• 1970, Stalen sculptuur, Communicatiepaal ism Janine Wegman. Verdwenen
• 1975, Metalen plastiek, Mikado, vliegveld Zestienhoven. Intact
• 1976, Metalen sculptuur, Kubus, Museumpark. Intact, moet gerestaureerd
• 1976, Cortenstalen sculptuur Zonder titel, DWL terrein. Op zoek naar herplaatsing

Voor meer informatie over de werken van Volten in Rotterdam, kijk dan op de website van het BKOR.

In Amsterdam wordt het atelier van André Volten geëxploiteerd als expositieruimte met wisselende tentoonstellingen en informatie over de kunstenaar. Ga hier naar de website.