Objecten

Binnenwegplein 021 en 031

Projectgegevens

SID: 5
Object: 5
Beschrijving: Het WARENHUIS voor de firma's Ter Meulen, Wassen en Van Vorst werd gebouwd in de periode 1948-1951 naar ontwerp van de architecten Brinkman, Van den Broek en Bakema. Het warenhuis vormde de eerste grote opdracht in het nieuwe winkelgebied ten westen van de Coolsingel van de in 1948 net geassocieerde architecten. Aansluitend zouden zij nog een aantal soortgelijke opdrachten krijgen zoals meubelmagazijn De Klerk en warenhuis Galeries Modernes. Met deze serie winkelgebouwen introduceerden zij een nieuwe typologie van gebouwen voor detailhandel die in de jaren zestig en zeventig veelvuldig navolging zou krijgen.De oorspronkelijke opzet van het complex was een combinatiewarenhuis, waarin naast het warenhuis Ter Meulen tevens schoenenmagazijn Van Vorst, damesconfectiezaak Wassen en een tearoom waren gevestigd. De indeling van het gebouw met grote glazen puien die de ruimte in drieën verdeeld, was eenvoudig aan te passen aan de veranderende verkooptechnieken of wijzigingen in gebruik. Deze flexibiliteit werd bereikt door een betonskelet dat te allen tijde van een andere indeling kan worden voorzien. Bovendien werd bij de bouw rekening gehouden met een toekomstige uitbreiding in de vorm van extra verdiepingen.Het oorspronkelijke gebouw bestond uit drie verkoopvloeren: een kelder, een zeer hoge begane grond met tussenverdieping en een eerste verdieping. Op de hoek met de Lijnbaan, die destijds nog niet tot aan het Binnenwegplein kon worden aangelegd, bevond zich de tearoom Martin's. Deze gelegenheid was geheel rechts gelegen op de tussenverdieping en bood uitzicht op het winkelende publiek in het warenhuis.Tussen Ter Meulen en het meubelmagazijn van De Klerk bevond zich tot aan het eind van de jaren zestig een karakteristiek terras dat hoog op dunne stalen kolommen was geplaatst. Deze sloot het Binnenwegplein aan de noordzijde af en werd gesloopt voor de aanleg van de zuidelijke helft van de Lijnbaan.De begane grond van het gebouw had een zeer open karakter door de grote glaspuien met zwevende vitrinekasten en in de grond wegzakkende entreepartijen. De scheiding tussen straat en winkel zou op deze manier worden opgeheven; het winkelend publiek zou als het ware vanzelf de winkel binnenlopen. De verdiepingsgevel is daarentegen gesloten van karakter; slechts op een drietal plaatsen wordt het muurwerk van witte verglaasde steen onderbroken door grote glazen puien die één geheel vormen met de onderliggende entreepartijen. Hiermee werd tevens de driedeling in het gebruik aan de buitenkant helder zichtbaar gemaakt. Boven het muurwerk is een doorlopende strook bovenlichten geplaatst zodat het dak bij ontstoken verlichting lijkt te zweven. Een brede betonnen band sluit de begane grond en eerste verdieping af. Hierboven waren oorspronkelijk twee verdiepingen gelegen met dienstruimten en opslag. Deze bouwlagen hadden een open karakter met veel glas in dunne stalen kozijnen. De achtergevel aan de Crispijnstraat heeft een overeenkomstige indeling en is nog origineel. Aan deze zijde bevindt zich een smalle strook eveneens met dienstvertrekken.De gevel aan Binnenwegplein en Lijnbaan zijn na verbouwingen en uitbreidingen gewijzigd. De eerste uitbreiding van het warenhuis vond plaats aan het eind van de jaren zestig, nadat de restanten van het Coolsingelziekenhuis waren afgebroken. Pas toen kon de Lijnbaan in zuidelijke richting worden verlengd en aansluiten op het Binnenwegplein. Het warenhuis van Ter Meulen werd aan de noordkant uitgebreid met een bouwdeel langs de Lijnbaan in aansluiting op het bruggebouw (zie Lijnbaan 112). Net als het voormalig meubelmagazijn van De Klerk kreeg het warenhuis een kelderingang in het verdiepte niveau onder het bruggebouw.Een tweede uitbreiding onderging het gebouw in de tweede helft van de jaren zeventig. De dienstverdiepingen werden verbouwd tot één verkoopvloer en op het gebouw werden twee verdiepingen toegevoegd. Aan de buitenkant is dit zichtbaar aan de tweede baksteen verdieping (de voormalige dienstverdiepingen) en een opbouw die is bekleed met een stalen bekleding. Op de hoek met de Lijnbaan is een uitkragende serre aangebracht waarin zich het restaurant van het warenhuis bevindt. Ook op de uitbreiding aan de Lijnbaan werd een extra bouwlaag toegevoegd. De oorspronkelijke gebruikers van het combinatiewarenhuis zijn, met uitzondering van schoenenwinkel Van Vorst, verdwenen. Het bekende Rotterdamse warenhuis Ter Meulen bestaat al enige tijd niet meer. Het gebouw is echter nog steeds in gebruik en biedt onderdak aan diverse winkels.Het oorspronkelijke transparante karakter van de begane grond is echter verdwenen. De etalages zijn grotendeels aan de binnenkant dichtgezet zodat de vloeiende overgang van buiten naar binnen niet meer bestaat. Binnen zijn slechts enkele onderdelen te vinden die herinneren aan het ooit wereldberoemde warenhuis, zoals de brede, rondom een vide oplopende wenteltrap die vanuit de kelder naar de hoger gelegen verdiepingen voert.
Adres: Binnenwegplein 021 en 031
Architecten: Brinkman, J.A.; Broek, J.H. van den; Bakema, J.B. (architectenbureau Brinkman, Van den Broek en Bakema)
Buurtnaam: COOL
Huidige functie: warenhuis
Naam complex: Ter Meulen, Wassen en van Vorst
Ontstaansperiode: 1948-1951
Oorspronkelijke functie: warenhuis

Adres

Naam complex: Ter Meulen, Wassen en van Vorst
Adres: Binnenwegplein 021 en 031
Straatnaam: BINNENWEGPLEIN
Postcode: 3012KA
Secundaire adressen: -

Archief

Archiefnummer: BWT-nr.
Bijzonderheden: -
Formuliernummer: 19885
Registratie nummer BWT: P26.27'48
Vindplaats bouwtekeningen: GAR

Bouwkundig

Aantal bouwlagen: 03; kelder
Bijzonderheden: -
Constructie: gewapend beton
Dak: plat
Gevel: witte verblendsteen, beton
Interieur: oorspronkelijk waren de drie winkels slechts van elkaar gescheiden door glazen wanden
Toegepaste kunst: -
Vensters & Kozijnen: staal, winkelpui met zwevende vitrines

Functie

Bijzonderheden: het oorspronkelijke warenhuis Ter Meulen en modemagazijn Wassen bestaan niet meer; de schoenenwinkel Van Vorst is nog steeds in het pand gevestigd. Het voormalige warenhuis van Ter Meulen is opgedeeld en huisvest momenteel diverse winkels
Huidige functie: warenhuis
Oorspronkelijke functie: warenhuis
Type complex: warenhuis

Geografisch

Appartementnummer: -
Artol cordinaten X-as: 9244653
Artol cordinaten Y-as: 43705830
Bijzonderheden: oorspronkelijke kadastrale nummering onbekend
Buurtnaam: COOL
Buurtnummer: 12
Kaartcode: U4
Kadastraalnummer: 04AG01563
Sub-buurtnummer: 3
Wijk: A

Inventarisatie

Datum: 1995/12/13
Dia's?: ja
Dianummers: 19885 01 ZW 19885 02 ZW 19885 03 Z 19885 04 ZO 19885 05 Z 19885 06 ZO 19885 07 ZO 19885 08 -
Inventarisatie datum: 1995/04/03
Mutatiedatum: 1995/12/14
Naam inventariseerder: AdW
Naam muteerder: WyG

Restauratie

Bijzonderheden: het warenhuis is diverse malen verbouwd en uitgebreid; in de jaren zeventig is het pand uitgebreid met een twee verdiepingen
Monument?: nee
Monumentnummer: -
Restauratie architect: -
Restauratie jaar: -
Restauratie?: nee
Rijksprovinciaalgemeentelijk monument: -
Sloopgegevens: -

Stedenbouwkundig

Bijzonderheden: -
Expeditiehof: ja, Crispijnstraat
Hoekoplossingen: -
Rooilijngegevens: het gebouw bevindt zich in de rooilijn van het Binnenwegplein en beslaat de gehele gevelwand tussen Lijnbaan en Karel Doormanstraat
Vrijstaand?: nee

Uitvoerenden

Adviseur: ir. A. Aronsohn ci
Architecten: Brinkman, J.A.; Broek, J.H. van den; Bakema, J.B. (architectenbureau Brinkman, Van den Broek en Bakema)
Bijzonderheden: medewerkende architecten: H.B.J. Lops en J.M. Stoklaaannemer: Dura's aannemingsmij N.V.natuursteenvloeren geleverd door: Rotterdamse Steenhouwerij A. Ruymgaartuitbreiding 1976-1977: G. Lans, Van den Broek & Bakema architecten
Constructeur: -
Datum opname BWT: 1951/03/08
Kunstenaar: -
Ontstaansperiode: 1948-1951
Opdrachtgever: -
Stichtingsjaar: 1949