Stationsplein 001, Conradstraat 001; 009, Proveniersplein 023, Stationssingel 010 en Delftseplein 006

Projectgegevens

SID: 3
Object: 5
Beschrijving: STATIONSGEBOUW, gesitueerd aan de noordzijde van het Stationsplein, gebouwd in opdracht van de Nederlandse Spoorwegen naar ontwerp van de architect S.J. van Ravesteyn. De bouw van het station maakte deel uit van de herbouw van het spoorwegennet in en rond Rotterdam en verving het meer oostelijk gelegen station Delftse Poort. De bouw van de perrons en het stationsemplacement werd in fasen uitgevoerd en startte in 1950. Het stationsgebouw werd in 1957 officieel in gebruik genomen.Het gebouw is opgetrokken vanuit een nagenoeg symmetrische plattegrond en bestaat uit een forse stationshal geflankeerd door twee langgerekte zijvleugels, zeven perrons en een klein stationsgebouw aan de noordzijde. De gebogen gevel volgt de vorm van het Stationsplein zoals deze al door Fledderus in het Basisplan werd aangegeven. Twee poorten aan de uiteinden van de gevel sluiten het plein af en verbinden het stationsgebouw met de aangrenzende bebouwing. De poorten zijn bekleed met zwart basaltlava dat als een langgerekte band over de gevel van het station doorloopt. De beeldhouwwerken op de poorten zijn van J.H. Baas en vormen een wand die de achterliggende pleinen van het stationsplein afschermt.De centraal gelegen stationshal is voorzien van een glazen pui die de volle breedte en hoogte van de hal beslaat. De aluminium pui is opgedeeld in vierkante vensters waarvan een aantal zijn voorzien van een smeedijzeren sierrooster met geometrisch patroon. In de pui zijn twee ingangen uitgespaard die door geknikte luifels worden overdekt en gemarkeerd door lange pylonen. Een brede band van zwarte basaltlava omzoomt de pui. De zijvleugels, waarin zich kantoren en dienstvertrekken bevinden, zijn drie bouwlagen hoog.De begane grond is met grijs natuursteen bekleed. De verdiepingen hebben diepliggende, doorlopende aluminium vensterstroken. De borstweringen zijn van wit Beiers graniet. De geringe hoogte van het gebouw is optisch vergroot door de suggestie van vier verdiepingen. In werkelijkheid bevinden zich achter de vier vensterstroken slechts twee verdiepingen. De achtergevel van de dienstvleugels hebben een identieke vormgeving als de voorzijde. De zijgevels van de stationshal zijn eenvoudig vormgegeven in gele baksteen en zijn opgesierd met vierkante, geometrische plastieken.De stationshal wordt afgesloten door drie tonvormige gewelven van steengaas die de hal zonder ondersteuning overspannen. De hoogte van de hal is wisselend. Aan de voorgevel is de hoogte twaalf meter; naar achter aflopend tot acht meter. Langs de zijkanten van de hal bevinden zich diverse kiosken voor lectuur en versnaperingen. Ter hoogte van de verdieping zijn aan beide wanden galerijen zichtbaar die de dienstvleugels met het eerste perron verbinden. De galerijen hebben geometrisch vormgegeven balustrades met glazen panelen en plastieken van J.H. Baas.Links in de achterwand begint de reizigerstunnel die naar de perrons leidt. In de betegelde tunnel, met een lengte van 140 meter, bevinden zich een tweetal kiosken en in de zijwanden een aantal vitrines. De hoogte van de tunnel is laag gehouden zodat de lengte van de trappen naar de perrons beperkt blijft. Onder de perrons is het plafond hoger. Oorspronkelijk waren hier achtkantige, verlichte armaturen bevestigd die als bewegwijzering fungeerden.Rechts in de hal bevindt zich een bagagedepot waarachter een tweede tunnel ligt voor transport van goederen die met liften naar de perrons kunnen worden gebracht. Tussen de twee tunnels zijn in totaal veertien loketten gesitueerd met een zwarte granieten balie.Op de verdieping boven de loketten is de stationsrestauratie gelegen die bereikbaar is vanaf het eerste perron. De kijkvensters in de travertinwand boven de loketten zijn niet origineel.De perrons hebben een overkapping van vlindervormige schaaldaken die uitkragen tot aan de randen van de perrons en in het midden worden ondersteund. De taps toelopende kolommen delen de perrons in twee helften. Tussen de met travertin beklede kolommen zijn zitbanken en windschermen geplaatst. Op ieder perron bevindt zich tussen de trappen een kleine restauratie en wachtruimte. De tunnels monden aan de noordzijde uit in een tweede stationsgebouw. Dit kleine en eenvoudig vormgegeven gebouw heeft een hal met glazen pui, twee loketten en een kiosk. Aan deze kant van het stationsemplacement is in de jaren tachtig een zevende perron bijgebouwd. Ten westen van de reizigerstunnel biedt een voetgangers- en fietserstunnel een verbinding tussen het centrum en Blijdorp.De verlichting van het station vormt een bijzonder element in het ontwerp. De stationshal is uitgerust met een indirecte verlichting. De armaturen zijn op ingenieuze wijze opgenomen in het plafond; op de plaats waar de gewelven bij elkaar komen schijnt kunstlicht omhoog. De witte schaaldaken reflecteren het licht zodat een diffuse verlichting ontstaat. Een zelfde principe is toegepast op de perrons. Aan de uiteinden van de overkapping zijn armaturen bevestigd die het licht omhoog stralen. De schaaldaken weerkaatsen het licht. Aan de onderzijde van de lichtbakken zijn ronde gaten uitgespaard die de randen van de perrons verlichten. De ruimte tussen het dak en de verlichtingsarmaturen is opgevuld door in staal gevatte panelen van gewapend glas. Naast verlichting is veel aandacht besteed aan het materiaalgebruik. Duurzaam natuursteen als travertin, graniet en leisteen is veelvuldig toegepast.
Adres: Stationsplein 001, Conradstraat 001; 009, Proveniersplein 023, Stationssingel 010 en Delftseplein 006
Architecten: Ravesteyn, S. van
Buurtnaam: CS-KWARTIER
Huidige functie: station
Naam complex: Centraal Station
Ontstaansperiode: 1951-1957
Oorspronkelijke functie: station

Adres

Naam complex: Centraal Station
Adres: Stationsplein 001, Conradstraat 001; 009, Proveniersplein 023, Stationssingel 010 en Delftseplein 006
Straatnaam: STATIONSPLEIN
Postcode: 3013AJ
Secundaire adressen: -

Archief

Archiefnummer: BWT-nr.
Bijzonderheden: het station is in fasen uitgevoerd; in het BWT-dossier bevinden zich enkele fraaie geveltekeningen en perspectiefschetsen
Formuliernummer: 27148
Registratie nummer BWT: P3.2'51
Vindplaats bouwtekeningen: GAR

Bouwkundig

Aantal bouwlagen: 03; kelder
Bijzonderheden: de verlichting van het gebouw en de perrons maakt deel uit van het oorspronkelijke concept van Van Ravesteyn
Constructie: gewapend beton en staal; kolommen perronoverkapping bekleed met travertin
Dak: zijvleugels voorzien van plat dak; de stationshal wordt door een driedelig betonnen schaaldak overkapt. De ingangen zijn voorzien van geknikte luifels aan pylonen, de perrons van vlindervormige schaaldaken. De ingang Blijdorpzijde heeft een licht hellend lessenaardak
Gevel: gevel Stationsplein bekleed met wit Beiers graniet, plint en omlijsting van zwart basaltlava, overige gevels uit gele verblendsteen en witte geglazuurde baksteen
Interieur: stationshal met oorspronkelijke loketten en galerijen langs de zijmuren met smeedijzeren hekwerk, natuursteen vloeren. De oorspronkelijke, achtkantige verlichtingsarmaturen met perronaanduidingen ter hoogte van de trappen naar de perrons zijn verdwenen
Toegepaste kunst: beeldhouwwerk van J.H. Baas op poorten naar zijpleinen en op zijgevels
Vensters & Kozijnen: stationshal met fors aluminium venster, deels voorzien van smeedijzeren sierroosters; zijvleugels met doorlopende aluminium vensterstroken; kozijnen van vitrines en kiosken op perrons van goudkleurig geanodiseerd aluminium

Functie

Bijzonderheden: -
Huidige functie: station
Oorspronkelijke functie: station
Type complex: stationsgebouw met hal, reizigerstunnel en overkapte perrons

Geografisch

Appartementnummer: -
Artol cordinaten X-as: 9190281
Artol cordinaten Y-as: 43771297
Bijzonderheden: -
Buurtnaam: CS-KWARTIER
Buurtnummer: 13
Kaartcode: T3
Kadastraalnummer: 06S 04730
Sub-buurtnummer: 2
Wijk: A

Inventarisatie

Datum: 1996/02/29
Dia's?: ja
Dianummers: 27148 01 ZO 27148 02 ZW 27148 03 ZO 27148 04 Z 27148 05 ZO 27148 06 ZW 27148 07 ZO 27148 08 - stationshal 27148 09 ZO overkapping 27148 10 O 27148 11 - perron 27148 12 W 27148 13 ZO 27148 14 - schets GAR 27148 15 - doorkijk perrons
Inventarisatie datum: 1994/02/23
Mutatiedatum: 1996/02/29
Naam inventariseerder: WyG
Naam muteerder: WyG

Restauratie

Bijzonderheden: het gebouw wordt ernstig bedreigd door ingrijpende verbouwingen. De verbouwplannen laten weinig over van de stationshal, de tunnel en de perronoverkappingen. De gebogen gevel lijkt het enige element dat in de toekomst gehandhaafd blijft
Monument?: nee
Monumentnummer: -
Restauratie architect: -
Restauratie jaar: -
Restauratie?: nee
Rijksprovinciaalgemeentelijk monument: -
Sloopgegevens: -

Stedenbouwkundig

Bijzonderheden: de lange gevel van het station en de poorten ter weerszijden sluiten de pleinen af die aan beide kanten van de stationshal zijn gesitueerd
Expeditiehof: nee
Hoekoplossingen: nee
Rooilijngegevens: de holle, licht gebogen vorm van het station is afkomstig uit het Basisplan. De vorm van het stationsplein werd bedacht door Fledderus als beëindiging van de Westersingel; het station volgt deze rooilijn en maakt een verbinding tussen Groothandelsgebouw en Nationale Nederlanden
Vrijstaand?: ja

Uitvoerenden

Adviseur: -
Architecten: Ravesteyn, S. van
Bijzonderheden: Van Ravesteyn was lange tijd in dienst van de Nederlandse Spoorwegen. Ondanks zijn functie bij de overheid kreeg hij toestemming om voor particuliere opdrachtgevers te werken en had hij een bureau in Rotterdam
Constructeur: -
Datum opname BWT: -
Kunstenaar: J.H. Baas (als tekenaar werkzaam bij de Nederlandse Spoorwegen)
Ontstaansperiode: 1951-1957
Opdrachtgever: Nederlandse Spoorwegen
Stichtingsjaar: 1957