Objecten

Blaak 040

Projectgegevens

SID: 9
Object: 32
Beschrijving: BANKGEBOUW, vrijstaand gesitueerd aan de Blaak 040, is in opdracht van de directie van de Incasso-bank gerealiseerd in de periode 1946-1950 naar ontwerp van de gebroeders Evert en Herman Kraaijvanger. Het gebouw is onderdeel van een serie van drie banken die nagenoeg de gehele zuidelijke gevelwand aan de Blaak in beslag neemt. Onlangs heeft het gebouw haar bankfunctie verloren en is tijdelijk in gebruik als dependance van de Hogeschool Rotterdam en Omstreken.De drie banken kwamen rond 1950 gereed, op het moment dat de wederopbouw van Rotterdam in een ernstige impasse was geraakt en het centrum van Rotterdam nog steeds één grote kale vlakte was. Juist door die voortvarende aanpak van de banken, de branche die het minst gehinderd werd door het ontbreken van kapitaal, kennen deze drie gebouwen een lange en complexe ontstaansgeschiedenis. Zo werd kort na het bombardement, in het tijdperk en de stad van Witteveen, al grond gereserveerd aan de Blaak, een perceel dat begrensd werd door de Leuvehaven en de Schiedamsedijk. Gedurende de oorlog werd er hard aan het ontwerp gewerkt, en het was gereed voor aanbesteding op het moment van de bevrijding. Het Basisplan, dat Witteveens oude plannen van tafel veegde, maakte de verwezenlijking van het project in oude vorm onmogelijk. Het in het kader van het nieuwe plan bedachte 'venster op de rivier' vereiste juist op die plek een vrij uitzicht op haven en rivier. Voor het nieuw toegewezen kavel even verderop aan de Blaak, moest rekening gehouden worden met een reservering van grond voor de bouw van een onderkomen voor het Amerikaanse Consulaat. Aangezien deze plannen geen doorgang vonden -het Amerikaanse Consulaat betrok de verdiepingen boven het schoenenmagazijn Huf aan de Hoogstraat- bestaat een deel van de westgevel tot op de dag van vandaag uit een blinde muur. Een laatste wijziging in het ontwerp werd midden 1947 doorgevoerd, op het moment dat de bouw reeds ver was gevorderd. Een fusie tussen de Incasso-bank en de Amsterdamse bank vereiste een ingrijpende wijziging in het plan en een uitbreiding waarvoor in 1948 de eerste paal werd geslagen. De bank werd uiteindelijk op 22 november 1950 officieel geopend. De van oorsprong U-vormige plattegrond werd verdiept en aan de achterkant gesloten waardoor er toch, tegen de wens van de architecten in, een gesloten bouwblok ontstond. Weliswaar een bouwblok met een aanmerkelijk hoogteverschil tussen voor- en achterkant waardoor de lichttoetreding optimaal bleef, maar niet een ideaal kantoorpand zoals de architecten voor ogen stond.Het gebouw is opgetrokken in een grijs geglazuurde handvorm baksteen, en heeft een zeer evenwichtige, ritmisch gearticuleerde gevel die alleen door de monumentale ingangspartij op de hoek wordt doorbroken. De afgeronde hoek wordt extra benadrukt door een cilindervormig bouwvolume dat twee lagen boven de daklijn uitsteekt. In het betrekkelijk sobere exterieur ligt alle nadruk op de noordwest-hoek, waar de zwaar omlijste, met beeldhouwwerk versierde entreepartij en de ronde dakopbouw de aandacht trekken. In de plattegrond is deze verbijzondering doorgezet en bevinden zich hier ronde en ovale ruimten waarin bijzondere functies zijn ondergebracht, zoals de directieruimte en vergaderzaal. De bedrijfskantine in de dakopbouw bood een schitterend uitzicht over de stad. De soberheid van het exterieur staat in schril contrast met overdaad aan luxe binnenin het gebouw. Ingelegde marmeren vloeren, duur parket, met kostbaar materiaal beklede wanden, trappen en loketten, alles ontworpen door het bureau zelf, inclusief het meubilair voor de representatieve vertrekken. Één van de zeer zeldzame kritische artikelen die er in die tijd verschenen, is van de hand van de architect Sutterland Jr., zoon van een lokale held die samen met zijn vader overigens zelf weinig verheffende architectuur totstandgebracht hebben. Sutterland uit voornamelijk kritiek op de stedebouwkundige situatie. Hij hekelt het ontbreken van een duidelijk plein, zeer in de geest van de tijd, en trekt een parallel met de vooroorlogse stedebouwkundige misser van het stadhuis, postkantoor en beurs, de opeenhoping van grote gebouwen aan de Coolsingel (Rotterdam Bouwt, 1947/1948 (8), p.3 en 8).
Adres: Blaak 040
Architecten: Kraaijvanger, E.H.; Kraaijvanger, H.M. (ir. E.H. Kraaijvanger ci en H.M. Kraaijvanger arch)
Buurtnaam: STADSDRIEHOEK
Huidige functie: school
Naam complex: -
Ontstaansperiode: 1946-1950
Oorspronkelijke functie: bank

Adres

Naam complex: -
Adres: Blaak 040
Straatnaam: BLAAK
Postcode: 3011TA
Secundaire adressen: POSTHOORNSTRAAT 003; 005A; 005B

Archief

Archiefnummer: BWT-nr.
Bijzonderheden: eerste paal is geslagen op 18 november 1946, ingebruikname vond plaats op 25 september 1950 en de bank werd officieel geopend op 22 november 1950
Formuliernummer: 20920
Registratie nummer BWT: P16.16'46
Vindplaats bouwtekeningen: GAR

Bouwkundig

Aantal bouwlagen: 07; souterrain
Bijzonderheden: -
Constructie: gewapend beton
Dak: plat
Gevel: grijs verglaasde handvormsteen, waarvan het glazuur is verdwenen waardoor de rode baksteen zichtbaar israamomlijstingen van het kunststeen Portland-Stonede plinten van grijs Zwitsers graniet, de plint van de hoofdingang van zwart gepolijst Zweeds graniet
Interieur: grotendeels nog intact
Toegepaste kunst: beeldhouwwerk ter weerszijden van de ingang van de hand van N. Klaassen en de groepen duiven rond de ramen op de vierde verdieping. Zie verder pagina 223 van het artikel over de bank in het Bouwkundig Weekblad (1951 (5-12)). Overigens is het bronzen beeld dat een vrouwenfiguur voorstelt waarin vrede en arbeid worden gesymboliseerd, van Pieter Starreveld dat oorspronkelijk aan de noordgevel hing, verplaatst naar de ROBAVER aan de Coolsingel
Vensters & Kozijnen: de vensters liggen verdiept in de gevel en zijn omlijst met platen kunststeen; dubbele beglazing gevat in afzonderlijke, op enige afstand van elkaar geplaatste, stalen kozijnen

Functie

Bijzonderheden: voormalig bankgebouw Amsterdamse Bank-Incassobank
Huidige functie: school
Oorspronkelijke functie: bank
Type complex: bankgebouw

Geografisch

Appartementnummer: -
Artol cordinaten X-as: 9287707
Artol cordinaten Y-as: 43700892
Bijzonderheden: -
Buurtnaam: STADSDRIEHOEK
Buurtnummer: 10
Kaartcode: U4
Kadastraalnummer: 04AH00098
Sub-buurtnummer: 6
Wijk: A

Inventarisatie

Datum: 1995/04/11
Dia's?: ja
Dianummers: 20920 01 NW 20920 02 NW 20920 03 N
Inventarisatie datum: 1995/06/21
Mutatiedatum: 1995/11/15
Naam inventariseerder: AnT
Naam muteerder: AnT

Restauratie

Bijzonderheden: op 15 september 1995 is de raad accoord gegaan met het voornemen de drie banken aan de Blaak aan te wijzen tot gemeentelijke monumenten. De procedure daartoe is nu in gang gezet
Monument?: nee
Monumentnummer: -
Restauratie architect: -
Restauratie jaar: -
Restauratie?: nee
Rijksprovinciaalgemeentelijk monument: -
Sloopgegevens: -

Stedenbouwkundig

Bijzonderheden: toen de grond in dit perceel werd uitgegeven, werd er nog plaats gereserveerd voor de bouw van een onderkomen voor het Amerikaans Consulaat. Deze grond is uiteindelijk niet uitgegeven en de plek is onbebouwd gebleven. Dit is ook de reden waarom een deel van de westgevel van de bank bestaat uit een blinde muur waarop zou het Amerikaans Consolaat aansluiten
Expeditiehof: nee
Hoekoplossingen: de noordwesthoek van het volume is afgerond, een grote met reliëfs versierde ronde, beton poort markeert hier de entree
Rooilijngegevens: gebouw voegt zich in de rooilijn, alleen de noordwesthoek, waar de ingangspartij zich bevindt, is afgerond
Vrijstaand?: ja

Uitvoerenden

Adviseur: Bouw- en Adviesbureau ir. K. Bakker en ir. H.A. Dicke
Architecten: Kraaijvanger, E.H.; Kraaijvanger, H.M. (ir. E.H. Kraaijvanger ci en H.M. Kraaijvanger arch)
Bijzonderheden: aannemer: N.V. Internationale Gewapend Beton Bouw te Bredainterieurarchitect: M.C. Grondhout
Constructeur: -
Datum opname BWT: 1950/10/25
Kunstenaar: N. Klaassen, K. Gellings, Agnes Canta
Ontstaansperiode: 1946-1950
Opdrachtgever: Amsterdamse Bank N.V.-Incasso Bank N.V. te Rotterdam
Stichtingsjaar: 1949