Objecten

Blaak 034 en Brouwerijstraat 003

Projectgegevens

SID
9
Object
31
Beschrijving
BANKGEBOUW, vrijstaand gesitueerd aan de Blaak 034. Het gebouw maakt onderdeel uit van een serie van drie banken, die bijna de gehele zuidelijke gevelwand aan de Blaak in beslag neemt. Al direct na het bombardement werden de onderhandelingen over een nieuw onderkomen gestart tussen de directie van de bank en ir. Witteveen. Over de plek werd al in september overeenstemming bereikt. De nieuwe bank zou verrijzen op dezelfde locatie als waar het zich voor de oorlog bevond. Daardoor konden de kluizen, die de verwoestingen overleefden, direct weer ingebruik worden genomen. Aangezien Witteveen de Wijnstraat verbrede, moest de rooilijn van de bank iets richting de Blaak opschuiven. De gevellengte aan de Blaak werd bij het nieuwe gebouw ongeveer drie keer zo breed. De opdracht voor de nieuwbouw werd op 6 november 1940 verstrekt aan de architecten C. Elffers en A.A. Nieuwenhuyzen. Een jaar later werd de eerste proefpaal geslagen. Vanwege de door de Duitsers afgekondigde bouwstop kwam het hele proces kort daarop stil te liggen. Elffers en Van Nieuwenhuyzen tekenden echter gewoon door en eind 1944 lagen er een kleine 2000 tekeningen gereed. Hierdoor kon het direct na de bevrijding aanbesteed worden. Voordat het Basisplan van Van Traa er lag, was dit het ontwerp voor de bank al door Ringers goedgekeurd. Van Traa kon noch op de ligging noch op de architectuur enige invloed laten gelden. De monumentale architectuur in een betrekkelijk classicistisch idioom weerspiegeld het stadsbeeld van Witteveen maar ook de invloed van supervisor Esschauzier.De bouw van deze bank was een ingewikkelde logistieke operatie. Tijdens de bouw moest de in gebruik zijnde safe blijven staan (en functioneren) tot de nieuwe gereed waren. De bouw voltrok zich derhalve verschillende fasen. Eerst werden de zijvleugels gebouwd en ingebruik genomen, waardoor er een tijdlang een gapend gat zichtbaar was in het nieuwe gebouw.Het gebouw is opgetrokken vanuit een eenvoudige rechthoekige plattegrond (het perceel is maximaal benut daar ook gebouwd is tot de door de supervisor gestelde maximale hoogte van 24 m) en telt vijf lagen, benevens een kelder en souterrain. Op het dak bevinden zich nog twee dakopbouwen voor onder meer liftmachines, waartussen een dakterras voor de werknemers van de bank werd geprojecteerd. De tweede en een deel van de derde verdieping is direct na de oplevering een tijdlang door huurders in gebruik geweest, hetgeen een eis van de dienst Stadsontwikkeling was. Voor hen is een apart trappenhuis met lift aan de oostzijde van het gebouw geprojecteerd. Om zoveel mogelijk ruimte te besparen werd op aandrang van de principaal in het ontwerp afgezien van een hoofdtrappenhuis, in plaats daarvan koos men voor extra liften. Voor indeling per verdieping en plattegronden zie het artikel in het Bouwkundig Weekblad.De gevels zijn bekleed met een geelbruine handvorm baksteen. Aan alle vier zijden heeft het gebouw een gelijksoortige gevelindeling waarbij aan de lange gevels de vier lagen staande vensters paarsgewijs tussen vijftien lisenen zijn gevat, die zich uitstrekken van vlak boven de begane grond tot aan de vijfde verdieping. Deze lisenen steunen op kalkstenen consoles (pouillenai) en eindigen in een als het ware omgekeerde console van hetzelfde materiaal. De borstweringen zijn versierd met decoratief metselwerk in ruitmotief. Het middendeel wordt geflankeerd door gladde geveldelen met op elke verdieping een klein vierkant raam. Ook de bovenste laag is voorzien van deze kleine vensters. De vensters op de (verhoogde) begane grond zijn voorzien van smeedijzeren traliewerk. Het trappenhuis aan de achterzijde wordt met een doorlopende glaswand verlicht. Het souterrain heeft aan deze zijde boogvormige vensters. Aan de oostzijde, op de plek waarachter zich het trappenhuis bevind, verspringen de ramen. Vanaf de derde verdieping geeft een verbindingsgang toegang tot het belendende pand aan de Blaak 028. Deze is aangebracht op het moment dat beide panden in bezit kwamen van de Algemene Bank Nederland. De hoofdentree bevind zich rechts van het midden aan de Blaakzijde. Het bestaat uit een verhoogd trapbordes met daarboven een bronzen luifel gedragen door acht slanke pilaren. Zij wordt bekroond door groepen zeemeerminnen uitgevoerd in brons naar ontwerp van Nel Klaassen.
Adres
Blaak 034 en Brouwerijstraat 003
Architecten
Elffers, C; Nieuwenhuizen, A.A. van
Buurtnaam
STADSDRIEHOEK
Huidige functie
bank
Naam complex
Nederlandse Handel Maatschappij N.V.
Ontstaansperiode
1941-1950
Oorspronkelijke functie
bank; dienstwoning(en)

Adres

Naam complex
Nederlandse Handel Maatschappij N.V.
Adres
Blaak 034 en Brouwerijstraat 003
Straatnaam
BLAAK
Postcode
3011TA
Secundaire adressen
-

Archief

Archiefnummer
BWT-nr.
Bijzonderheden
eerste paal geslagen op 16 oktober 1941 waarna de bouw -door verbod van de Duitsers- stil kwam te liggen. De bouw werd hervat op direct na de bevrijding. Alle tekeningen zijn eind 1944 gereed gekomen. De aanbesteding vond plaats op 5 september 1945, eerste paal werd geslagen op 20 december 1945
Formuliernummer
22064
Registratie nummer BWT
P30.17'41
Vindplaats bouwtekeningen
GAR

Bouwkundig

Aantal bouwlagen
06; souterrain, kelder
Bijzonderheden
-
Constructie
gewapend beton
Dak
plat, op het dak bevinden zich twee opbouwen voor liftmachines, zuiveringsinstallaties, etc. Daartussen is een dakterras ingericht voor het personeel
Gevel
geelbruine handvorm baksteensokkel en entree-omlijsting van Franse kalksteenpouillenai en gevelafdeklijst in sierbeton in dezelfde kleur als de kalksteenluifel en deuren van de hoofdentree van brons
Interieur
niet bekend of het interieur nog in de originele staat verkeert
Toegepaste kunst
Nel Klaassen: embleem boven hoofdentree: pilonen met de beelden De Waarheid; Trouw bij de andere entree; klok in de publiekshalHans Petri: beelden boven de safe aan de Posthoornstraat, voorstellende de sleutelbewaarder en de gelddrager; in de hal voor de safe twee piloonbekroningen in callacattaHank Hans: beeldhouwwerk boven de trappenhuizen aan de Brouwerijstraat
Vensters & Kozijnen
series paarsgewijs geschakelde rechtgesloten staande vensters, kozijnen en draaiende delen van staal, de vensters op de (verhoogde) begane grond zijn voorzien van traliewerk

Functie

Bijzonderheden
thans ABN-Bank
Huidige functie
bank
Oorspronkelijke functie
bank; dienstwoning(en)
Type complex
bankgebouw

Geografisch

Appartementnummer
-
Artol cordinaten X-as
9293289
Artol cordinaten Y-as
43702454
Bijzonderheden
-
Buurtnaam
STADSDRIEHOEK
Buurtnummer
10
Kaartcode
U4
Kadastraalnummer
04AH00310
Sub-buurtnummer
6
Wijk
A

Inventarisatie

Datum
1995/11/14
Dia's?
ja
Dianummers
22064 01 N 22064 02 N 22064 03 Z 22064 04 Z 22064 05 Z
Inventarisatie datum
1995/06/11
Mutatiedatum
1995/11/15
Naam inventariseerder
AnT
Naam muteerder
AnT

Restauratie

Bijzonderheden
op 15 september is de raad officieel accoord gegaan met het voornemen om de drie banken aan de Blaak aan te wijzen als gemeentelijke monumenten. De procedure daartoe is nu ingang gezet. Al in 1991 is getracht om deze bank op de gemeentelijke monumentenlijst te krijgen. De poging mislukte. De redengevende omschrijving die toenmaals gemaakt werd door G. Andela bevindt zich in het dossier
Monument?
nee
Monumentnummer
-
Restauratie architect
-
Restauratie jaar
-
Restauratie?
nee
Rijksprovinciaalgemeentelijk monument
-
Sloopgegevens
-

Stedenbouwkundig

Bijzonderheden
-
Expeditiehof
nee, aan de Posthoornstraat bevindt zich wel een expeditietoegang
Hoekoplossingen
-
Rooilijngegevens
gebouw voegt zich volledig in de rooilijn
Vrijstaand?
ja

Uitvoerenden

Adviseur
J.P. van Eesteren
Architecten
Elffers, C; Nieuwenhuizen, A.A. van
Bijzonderheden
op 6 november 1940 werd de opdracht verstrekt aan Elffers en Van Nieuwenhuizenaannemers: J.P. van Eesteren (beton), Bouwbedrijf Erica (bovenbouw), verdere belangrijke medewerkers aan het project zijn te vinden in het artikel 'De Nederlandse Handel-Maatschappij' in het tijdschrift Rotterdam Bouwt, 1959 (6/7)
Constructeur
-
Datum opname BWT
1950/10/13
Kunstenaar
Nel Klaassen, Hans Petri, Hank Hans
Ontstaansperiode
1941-1950
Opdrachtgever
Nederlandse Handel Maatschappij N.V.
Stichtingsjaar
1950