Kantoorgebouw Ruys & Co.

In en om de Veerhaven hadden allerlei transport- en havenbedrijven hun kantoren: de Steenkolen Handelsvereeniging van Van Beuningen (hoek Westerkade/Veerhaven), Scheepvaartmaatschappij Van Uden (Veerhaven 14-15), de Rotterdamsche Lloyd van de familie Ruys (hoek Veerhaven/Calandstraat) en het Scheepvaarthuis van de firma Nievelt, Goudriaan & Co. (Veerhaven 2). Tussen die monumentale panden staat één pand uit de wederopbouw, op de Veerhaven 4, een lichtvoetig modern ontwerp met veel glas. Het was een uitbreiding van de firma Ruys & Co., een passagebureau met kantoorruimte. In een passagebureau kon je bootreizen boeken.

Het gebouw kreeg de naam ‘Insulinde’, de dichterlijke naam voor Nederlands-Indië. Een naam die voor de hand lag omdat Rotterdamsche Lloyd lijndiensten onderhield met Nederlands-Indië/Indonesië. De onderste lagen van de nieuwbouw waren rechtstreeks verbonden met het naastgelegen kantoor. Het gebouw kwam midden jaren vijftig in de plaats van het enige woonhuis, van ondernemer Carel Stahl en zijn kunstzinnige echtgenote Sarah Lydia Stahl-Van Hoboken. Het herenhuis werd in het najaar van 1955 gesloopt, waarna op 13 december 1955 de eerste paal voor de nieuwbouw werd geslagen.

Het gebouw heeft een betonskelet. Er is een kelder met de archieven, garderobes en technische ruimtes, de begane grond met entresol fungeert als passagebureau en daarboven vier kantoorlagen. Op de eerste verdieping was een vergaderzaal en op de hogere verdiepingen waren twee koffiekamers, één ‘roken’ en één ‘niet-roken’. Heel vooruitstrevend voor die tijd. Op het dak was een terras voor het personeel.

De gevel wijkt sterk af van de omliggende gebouwen. Er is een vrijwel geheel glazen begane grond, die iets terug ligt ten opzichte van de kantoorverdiepingen. Die hebben een sterk horizontaal karakter met glasstroken en borstweringen over de volledige breedte. De voorgevel bestaat uit groengrijze sierbetonelementen en teakhouten kozijnen. In de onderste borstwering zijn mozaïeken aangebracht van het kunstenaarsechtpaar Joan Bakker (1919-1999) en Riet-Bakker Elias (1919-2010). Het zijn dierfiguren die voorkomen in water en lucht, nauw verbonden met de scheepvaart. Ook het trappenhuis was versierd met geglazuurde chamotte-plastiekjes van Bakker en Elias. Het gebouw werd op 15 maart 1957 officieel geopend.

Vrijwel alle traditionele havenbedrijven zijn opgeheven of gefuseerd en hebben hun kantoren verlaten. Het pand Veerhaven 4 is in gebruik als verhuurkantoor. Op de begane grond is sinds 2015 de Dock Art Gallery gehuisvest, waardoor het open karakter van dit gedeelte is gehandhaafd.