- Articles
Kantoorgebouw Marconihuis (Overbeekhuis)
De bouw van het merkwaardige kantoorpand nabij het Marconiplein, uitgevoerd in opdracht van de N.V. Handelmaatschappij v/h Overbeek & Co., is in de laatste fase getreden. Dat wil -en dat is het merkwaardige- dan zeggen dat het laagste punt van de verdiepingsbouw is bereikt. Al die twaalf verdiepingen immers zijn niet netjes van beneden naar boven op elkaar gestapeld, maar in omgekeerde richting tot stand gekomen door ze rondom de in glijbekisting opgetrokken betonnen kern van boven af met metalen trekstangen op te hangen aan een paraplu-constructie.
Men is nu bezig met de laatste etappe, het bekleden van de gevels met een dubbele beglazing, waarbij goudglas wordt gebruikt om zon, warmte en koude uit het gebouw te weren.
Het Vrije Volk 19 mei 1965
Ongebruikelijke constructie
Het kantoorgebouw voor de firma Overbeek werd ontworpen door de Amsterdamse architecten Frits Verbruggen (1916-1971) en Peter Goldschmidt (1923-1987). Een belangrijke rol bij het constructieve ontwerp was weggelegd voor het raadgevend bureau Aronsohn. De staalconstructie werd door de scheepswerf Gusto en de gevel door scheepswerf De Schelde uitgevoerd. Het ontwerp baarde veel opzien vanwege de ongebruikelijke constructiemethode. Het was het vierde gebouw in Europa met een dergelijke hangconstructie en na het hoofdkantoor van Philips in Eindhoven het tweede in Nederland. De bouw leidde tot enthousiaste verhalen en spectaculaire foto’s in de kranten. Het is een project kenmerkend voor de optimistische jaren zestig: snel, visionair en technisch: een glijbekisting, een hangconstructie en een glazen gevel. Voordeel van zo’n hangconstructie was de grote vrijheid op beganegrond-niveau. Voor constructeurs was het feit dat hangende staven slanker zijn dan dragende kolommen interessant. Ook zou deze constructiemethode twee keer zo goedkoop zijn als een traditionele bouwwijze.
Het gebouw krijgt een vliesgevel, met roestvrij staal aan de buitenzijde, ter bescherming tegen de kwalijke dampen van de nabijgelegen elektrische centrale. Een omvangrijke verwarmings- en luchtverversingsinstallatie zal het „klimaat" in het gebouw regelen; op elke verdieping zal slechts één raam kunnen worden geopend. De N.V. Overbeek zal slechts één van de etages betrekken en de overige verhuren.
Het Vrije Volk 16 januari 1964
Goldfinger
De gevel bestond uit aluminium elementen van 1,80 bij 3,50 m. Er was een extra deklaag van roestvrij staal vanwege de locatie aan de rand van het Rotterdamse haven- en industriegebied. Het glas was voorzien van een metallic laagje van goud en koper. Die goudkleur gaf het gebouw de bijnaam Goldfinger, naar de toen populaire James Bondfilm. Deze zonwerende coating gaf een besparing op de koelings- en verwarmingskosten en maakte buitenzonwering overbodig. Op iedere verdieping was slechts één te openen raam. Dit was het gevolg van een oude Rotterdamse bepaling dat elk bouwwerk per verdieping minimaal één te openen raam moest hebben, ‘opdat de werkster haar stofdoek uit kan slaan.’
Auto-showroom
Het kantoorgebouw had een vierkante plattegrond van 27 bij 27 meter. De kern van 9 bij 9 meter bevatte drie liften, een trappenhuis, toiletten en technische ruimtes. De betonnen kern werd op de begane grond omgeven door twee aanbouwen, een royale entreepartij van één bouwlaag en een auto-showroom met een koffiebar in twee lagen. Overbeek & Co. betrok de hoogste verdieping en verder werd de kantoorruimte op de lagere etages verhuurd. De kantoorverdiepingen waren volledig vrij indeelbaar met verplaatsbare scheidingswanden, maar de ontwerpers hoopten dat de huurders dit zo min mogelijk zouden doen. Want ‘juist de grote kolomloze ruimten vormen de aantrekkelijkheid van dit gebouw.’
Of er meer zulke gebouwen zullen verrijzen? Als het aan de heer Irmer ligt zeker wel. Wijzend op een nabijgelegen terrein ter hoogte van de elektrische centrale zei hij: „Ik zou daar ook graag willen bouwen. Maar dat gebouw zou dan vier maal zo groot moeten worden en als het kan 120 meter hoog. Als ik het goed zie, zou het niet meer hoeven te kosten dan drie maal de prijs van dit eerste bouwwerk."
Het Vrije Volk 5 april 1965
Hebert Irmer
Drijvende kracht achter de ontwikkeling van dit gebouw en in feite van het hele latere Europointcomplex was dr. Herbert Irmer (1923), de ambitieuze directeur van handelsonderneming Overbeek & Co. Irmer had rechten en wijsbegeerte gestudeerd in de Verenigde Staten. Daar was hij onder de indruk geraakt van de moderne architectuur, in het bijzonder van Ludwig Mies van der Rohe. Na de bouw van het Overbeekhuis, dat grotendeels werd verhuurd aan andere firma’s, ontwikkelde hij plannen voor een 150 meter hoog kantoorgebouw voor de verhuur ernaast. Te ontwerpen door het Amerikaanse architectenbureau Skidmore, Owings en Merrill, die hij zag als de erfopvolgers van de abstracte architectuur van Mies van der Rohe. Irmer was begin jaren zeventig ook betrokken bij het Rosa Spierhuis voor bejaarde kunstenaars, eveneens ontworpen door Verbruggen en Goldschmidt.
Rotterdam krijgt binnen hooguit twee jaar op het Marconiplein het hoogste kantoorgebouw van Europa. Het betreft de bouw van een 35 verdiepingen tellende wolkenkrabber, die waarschijnlijk rond de vijfenveertig miljoen gulden gaat kosten. Het gebouw krijgt een hoogte van 143 meter. Het is niet uitgesloten dat in de onmiddellijke omgeving daarna nog een dergelijk gebouw zal verrijzen.
Het Parool 19 oktober 1967
Europoint
Al gauw werden de plannen groter en ambitieuzer: drie torens van 100 à 140 meter rond een plein, met daarop een gigantische 50 meter hoge plastiek van schroot van Karel Appel. De plannen van Irmer waren eind jaren zestig in Nederland niet te financieren, zodat hij contact zocht met de Engelse ontwikkelaar Jones, Lang & Wootton. Deze wilde niet hoger bouwen dan 100 meter. Op 1 december 1971 ging de eerste paal voor de eerste Europointtoren de grond in. Uiteindelijk werden drie torens van gelijke hoogte gebouwd met een karakteristieke rastergevel van lichtgekleurd travertin en vierkante raampuien. Door een perspectivische correctie maken de torens een kaarsrechte indruk. Het Overbeekhuis werd Europoint I, Europoint II en III werden betrokken door Gemeentewerken en in Europoint IV kwam de OGEM. Deze gebouwen vallen buiten de wederopbouwperiode.
Anno nu
In 1978 kwam het Overbeekhuis in bezit van Wereldhave. Sindsdien is het diverse malen van eigenaar veranderd. De goudkleurige gevel van het Overbeekhuis is vervangen door groenachtig glas. De autoshowroom op de begane grond is een tijdje tapijthal geweest, maar is nu in gebruik als drive-in-restaurant van Kentucky Fried Chicken. Het kantoorgebouw is in gebruik bij de Stichting Reclassering Nederland. De entreepartij is smaakvol gerenoveerd. Europoint II en III zijn in 2018 getransformeerd tot woongebouwen door diederendirrix en heten tegenwoordig de Lee Towers. Europoint IV heet the Science Tower en bevat bedrijven en opleidingen gerelateerd aan medische laboratoria.
- Architect
- F.U. Verbruggen & P.R. Goldschmidt
- Period
- 1963-1966
- Location
- Marconiplein, Rotterdam, Nederland
- Subjects
- Buildings
- Neighborhoods
- West
- Buildings
- Business buildings