Drie woongebouwen ’s-Landswerf

De Watersnoodramp van 1953 is de directe aanleiding om de oevers van de Nieuwe Maas opnieuw in te richten. De Westzeedijk en de Boompjes worden verhoogd tot deltahoogte en de hoofdwaterkering wordt verlegd van de Oostzeedijk naar een nieuw dijklichaam met weg, de Maasboulevard. Door de sloop van het Oude Maasstation is deze nieuwe weg, 'een grandioze promenade', mogelijk. En langs deze nieuwe boulevard is natuurlijk bebouwing gedacht: Geen industrie-complexen, stationsgebouwen of beurtvaartkantoren zullen de rivier aan het oog onttrekken. Van de Leuvehaven af langs de Maas wandelend krijgt de Rotterdammer aan de stadszijde hoge slanke woongebouwen te zien, waarin men hoopt die Rotterdammers te kunnen herbergen, die eenmaal op leeftijd en in goede doen, thans nog de stad ontvluchten om ergens in Wassenaar „mooi" te gaan wonen. Aldus Het Vrije Volk van 29 januari 1954. Het duurt nog even voor de plannen voor woningbouw concreet worden. Eerst moet de boulevard worden aangelegd met nieuwe keersluizen naar de Leuvehaven en naar het Boerengat en twee nieuwe bruggen. De oude herberg In den Rustwat die in de weg staat wordt verplaatst.

De drie flats bevatten elk zestig woningen. Ze liggen verlaagd ten opzichte van de Maasboulevard op een schiereiland langs het Boerengat. De onderste twee lagen zijn dan ook niet aantrekkelijk voor woningen. Op de begane grond is een ruime entreehal en verder garages. Op de eerste verdieping verder bergingen en een conciërgewoning. Er zijn twee liftkernen met twee liften en een trappenhuis. Aan elke liftkern bevinden zich per verdieping een zes-, een vier- en een tweekamerflat. De woningen waren heel luxueus en comfortabel met een aparte douche en badkamer, centrale verwarming en twee balkons en hadden dan ook een forse huur variërend van f400 tot ruim f500 per maand (185 tot 225 euro). In de verkoopfolder heet het dan ook: Riant wonen in het hart van een wereldstad.

Haaks op elke hoge flat staat een laagbouwvleugel met garages op de begane grond en één woonverdieping erboven. In elk flatgebouw is verder op de hoek van de lage vleugel een winkelruimte. De woningen hebben een prachtig uitzicht op de rivier. De gevels zijn van lichtgekleurde baksteen; de onderbouw is afgewerkt met een bekleding van donkerbruine prefab-elementen. Aannemer was J. P. van Eesteren, zelf opdrachtgever voor één van de flats. De andere flats werden gebouwd voor de verzekeringsmaatschappijen RVS en Olveh. De eerste schetsen dateren al van 1957, maar het definitieve ontwerp is in 1962 gemaakt. Op 20 december 1962 werd de eerste paal geslagen; vanaf het najaar van 1964 waren de flats klaar. De aanleg van de omgeving met plantsoenen tegen het talud van de dijk en drie pleintjes duurde nog even. Drie leeuwen van de Vierleeuwenbrug werden pas in 1968 op die pleintjes geplaatst. De drie flats hebben ook een officiële naam gekregen. De eerste flat van de Olveh heet Pelikaanflat, de vogel uit het logo van de Olveh. In de hal staat een beeldje van een pelikaan. De middelste flat heet Leeuwenflat naar de drie leeuwen en de derde flat heet gewoon RVS-flat.

De meeste woningen zijn inmiddels koopflats geworden en kosten in de huidige markt al gauw 465.000 euro. Voor 169 euro per maand huur je nu slechts een garage. De winkelruimte in de RVS-flat is in gebruik bij een chiropractiepraktijk en in de Leeuwenflat huist sinds september 2021 Galerie Kralingen van Georges Knap.

Naast de drie flats ontwierp bureau Kraaijvanger ook het nieuwe Schielandshuis aan het ’s-Landswerf. Het officieel Gemeenlandshuis van het Hoogheemraadschap Schieland geheten gebouw is in 1964 ontworpen, in 1966 startte de bouw en op 11 juni 1968 werd het officieel geopend. Nieuwbouw was nodig omdat een villa aan de Westersingel moest worden gesloopt voor de verhoging van de Westzeedijk. Uit dit voormalige patriciërshuis is het complete antieke interieur inclusief een fraaie plafondschildering meeverhuisd. Het is verder een sober gebouw met een gevel van lichtgrijze, geschuurde natuursteen. Behalve kantoor- en vergaderruimtes bevatte het gebouw drie dienstwoningen: een conciërgewoning op de begane grond en woningen voor secretaris-rentmeester en hoofdingenieur op de bovenste verdieping, met een groot dakterras. In het gebouw is veel beeldende kunst aangebracht: een glas-in-beton-raam van Ger van lersel, een reliëf-naambord van Adri Blok bij de voordeur en een enorm wandkleed voor de grote vergaderzaal van Piet Wiegersma. Het ontwerp van het gebouw is van de jongere nieuwe Kraaijvanger-architecten Knol en Maas. In 198? is het gebouw uitgebreid door weer een latere Kraaijvanger-generatie.

De straatnaam 's-Lands Werf is in 1961 toegekend aan dit toen nog braakliggende stuk grond, nabij het voormalige spoorwegstation Maasstation. De straatnaam refereert aan de werven waar admiraal Michiel de Ruyter zijn oorlogsvloot liet bouwen. Vanuit de admiraliteit, gevestigd ter hoogte van de huidige Admiraliteitskade, kon hij de voortgang gadeslaan.

Lees er meer over in het boek 's-Lands werf van Piet de Ruiter, uitgeverij Watermerk, 2010.