Woningbouw met winkels Oostzeedijk Beneden

Aan de Oostzeedijk Beneden is tussen 1947 en 1949 een complex woningen en winkels gebouwd. Het bestaat uit vier haaks op de straat gelegen blokken portiekwoningen en een strook winkels van één bouwlaag. De koppen van de woningbouwblokken steken door de winkelgalerij heen en bevatten ook winkels op de begane grond. Zo is een doorlopende winkelgalerij ontstaan, met een breed trottoir ervoor. Het ontwerp dateert uit 1946 en de aanbesteding vond plaats in juni 1947. In het begin van 1949 werd het opgeleverd. Op een presentatietekening is een vijfde blok aan de oostkant te zien; dit is niet gerealiseerd, waardoor het laatste deel van de winkelgalerij nogal ongelukkig eindigt. Naast het complex werd in 1948 het nieuwe viaduct in de Willem Ruyslaan aangelegd. In totaal werden er 92 woningen van verschillende grootte gerealiseerd en tien winkels. De woningen hebben drie lagen met een kap op een souterrain, met bergruimtes, wasruimtes en opslagruimtes voor de winkels.

De woningbouw is verwant aan de vooroorlogse woningbouw van de Kraaijvangers, zoals de woningbouw in Blijdorp en de blokken aan de Rochussenstraat en Nieuwe Binnenweg. Ook hier zijn de gevels versierd met reliëfs van Adriaan van der Plas. De keramische gevelreliëfs zijn afbeeldingen van een vis, een bij, een zwaan en een paard. Om aan te sluiten op de historische bebouwing in de rest van de straat werd gekozen voor een nogal historiserende vormgeving. Met name de kopgevels, die op tuitgevels leken, kregen kritiek van de modern georiënteerde architecten en architectuurcritici. Blijstra, die de archaïsche architectuur afkeurde, vond de stedenbouwkundige opzet overigens wel geslaagd. Want door vrijwel alle woningen in de zijstraten te situeren grensden er nauwelijks woningen aan de drukke verkeersweg. Dit in tegenstelling tot het woongebouw voor alleenstaanden aan de andere kant van de Willem Ruyslaan, dat in dezelfde periode werd gebouwd.

Het kamvormige complex had ook de voorgeschreven gemeenschappelijke tuinen. Deze binnenterreinen zijn aan één zijde, de Assendelftstraat, open naar de straat. De twee buitenste hoven zijn toegankelijk voor auto’s en door een poort verbonden met de Oostzeedijk. Het middelste binnenterrein is een echte binnentuin. Het meest oostelijke blok vormt een binnenterrein met de bestaande woningbouw aan de Aegidiusstraat. In de eerste jaren waren de binnenterreinen slecht onderhouden en vaak als parkeerruimte gebruikt.

Het complex is in 1994 gerenoveerd. Toen zijn de oorspronkelijke stalen kozijnen vervangen door kunststof. Door een recente renovatie ziet het complex er weer goed uit. De open binnenterreinen worden nog steeds als parkeerplek gebruikt. Met de kap van de bomen in 2020 zag het gebied er even desolaat uit als bij de oplevering van de gebouwen. In 2021 zijn nieuwe bomen geplaatst. De oorspronkelijke winkels, zoals de herenmodezaak van Hordijk, van Dam’s Naaimachinehandel en Kousenhuis Van de Velden zijn langzaam maar zeker verdwenen, daarvoor in de plaats kwamen een dierenkliniek, herenkapper Assman, een accountant, buitenschoolse opvang en enkele andere winkels.