Winkelcentrum Zijpe

Het eerste deel van de nieuwe wijk Pendrecht, Pendrecht I, is ontworpen door twee architectenbureaus: Lucas en Niemeyer uit Rijswijk en L. Sickler en M. P. Schutte uit Leiden. Opdrachtgever was woningcorporatie Onze Woongemeenschap. In dit deel van Pendrecht zijn in totaal 872 woningen gebouwd. Verder nog 16 winkels, 3 kiosken en 10 garages. Het project werd voortvarend aangepakt. Begin mei 1952 werd het uitbreidingsplan door de gemeenteraad aangenomen, september 1953 werd het project aanbesteed en december 1953 werd de eerste paal geslagen. November 1954 krijgen de eerste bewoners van een flat aan de Oldengaarde de sleutel. En in september 1955 werd het winkelcentrum als sluitstuk van de wijk geopend.

Het winkelcentrum was bedoeld als buurtwinkelcentrum. Centraal in de wijk, aan het Plein 1953, zou mettertijd een groot wijkwinkelcentrum komen. De vier segmenten van Pendrecht hadden elk zo’n rijtje winkels, met praktische zaken als een sigarenwinkel, een kantoorboekhandel, een schoenmaker en een drogist. De meeste dagelijkse boodschappen werden nog huis-aan-huis bezorgd door bakker, melkboer en groenteman. Andere buurtwinkels waren te vinden aan de Herkingenstraat, de Sliedrechtstraat en de Ossenisseweg.

De opzet van het winkelcentrum Zijpe is heel eenvoudig. Twee rijtjes winkels met woningen erboven staan aan een voetgangersgebied. Voor die tijd was zo’n voetgangersgebied nog een bijzonderheid, want de Lijnbaan was pas net geopend. De ‘mini-Lijnbaan’ wordt aan de noordkant afgesloten door een rijtje paviljoens, verbonden door een luifel. Deze paviljoens zijn maar één laag hoog en hebben grote glazen puien. Hier staan twee kunstwerken van Koos van Vlijmen, 'De Opbouwwerkers'. Deze beelden waren oorspronkelijk gemaakt voor de noodwinkels voor het postkantoor aan de Coolsingel. Op Opbouwdag 1956 zijn ze hier onthuld.

Hoewel Pendrecht algemeen wordt gezien als paradepaardje van de moderne stedenbouw in Rotterdam is het architectonisch niet uitgesproken modern. In Pendrecht I zijn grotendeels schuine kappen toegepast en alle woningen zijn traditioneel gebouwd. Ook het winkelcentrum Zijpe is traditioneel van architectuur. Het ontwerp is symmetrisch, en in tegenstelling tot de echte Lijnbaan zijn er gewoon woningen boven de winkels gebouwd. Ook zijn er bakstenen gevels toegepast en zijn de schuine kappen gewoon met oud-Hollandse dakpannen belegd.

Jan Lucas (1917-2005) en Henk Niemeijer (1917-1970) vormden in 1950 een architectenbureau, dat in de wederopbouw enorme hoeveelheden woningen realiseerde. In Rotterdam bijvoorbeeld ook de woonflats aan de Schiedamseweg. Vanaf de jaren zestig werd er vooral utiliteitsbouw gerealiseerd en veel winkelcentra: In den Boogaard in Rijswijk, Mariahoeve in Den Haag, Hof van Spaland in Schiedam en later als architectenbureau Ellerman, Lucas, Van Vugt ook het Plazacomplex aan het Weena en New Babylon in Den Haag.

De buurtwinkelcentra van Pendrecht zijn verdwenen en alle winkels zijn geconcentreerd op Plein 1953, waar ook grote supermarkten zijn. Al in de jaren tachtig ging het moeilijk met de winkels aan het Zijpe en er kwam veel leegstand. Het winkelcentrum is nog steeds niet erg levendig, maar de winkelruimtes zijn grotendeels gevuld met winkels en bedrijfjes die het niet van passanten moeten hebben, zoals een fysiotherapeut, een zonnestudio, enkele artsen en een administratiekantoor.

In 2021 werd het complex aangewezen als gemeentelijk monument.