Van het concert des levens

Elly haar vader was kelner. Na de oorlog was een bezoek aan een restaurant een luxe die bijna niemand zich kon veroorloven. Haar vader had daarom weinig inkomsten en zocht een oplossing. Een collega emigreerde naar Australië en dat leek het gezin Dunk eveneens een goed idee. Ze gingen op Engelse les en hadden thuis boekjes om te studeren. De papieren waren bijna rond, de boot gereserveerd en het gezin was klaar voor de emigratie.

Toen kreeg haar vader een brief van zijn collega uit Australië. Hij schreef dat ze nog eens goed na moesten denken voordat ze op de boot zouden stappen. Je werd eerst in een kamp geplaatst! En migranten werden geacht het werk te doen dat hen aangeboden werd. Zowel man als vrouw zouden moeten werken om geld te sparen voor een huis. Een huis huren was niet mogelijk, alles was koop. Dus het zou zo twee jaar kunnen duren voordat je weg kon uit het kamp. Dit beeld schrok de familie dermate af dat haar moeder zei: “Als ik daar moet werken, kan ik net zo goed in Nederland werken. Dan hebben we het hier ook beter.” En zo werd de emigratie afgeblazen. Haar vader liet zich omscholen tot stucadoor, een slimme keus gezien alle huizen die gebouwd werden, en haar moeder ging schoonmaken.

In Australië werd immigranten eerst in een kamp geplaatst. En migranten werden geacht het werk te doen dat hen aangeboden werd.

Dit maakte Elly en haar zus tot vroege ‘sleutelkinderen’. Tussen de middag aten ze samen thuis. Dit vonden ze zo ongezellig dat ze heel erg zijn gaan klagen. En al na een paar maanden stopte haar moeder met werken.

Gelukkig had haar vader voldoende werk en het gezin kon precies rondkomen. Ze hadden zelfs lange tijd kippen in de tuin in het Oude Westen, tot deze opeens verdwenen waren. Diezelfde avond aten ze kip. Toen haar vader doodgemoedereerd vertelde dat het de kippen uit de tuin waren, kreeg ze geen hap meer door haar keel.

Op haar twaalfde verhuisde het gezin naar de wijk 110-Morgen, een wederopbouwwijk pur sang. Een woning met een echte douche, dus geen lavet! (red. een lavet is een combinatie van een gootsteen en badkuip die vooral in de jaren vijftig en zestig in de sociale woningbouw werd toegepast.) Ze vertelt dat haar ouders vaak boos werden: “Ik stond altijd lang onder die lekker warme douche.” Bovendien hadden zij en haar zus ieder een eigen kamer.

Een woning met een echte douche, dus geen lavet!

Daarnaast had het gezin een volkstuin waar veel groente en fruit geruild werd. De tuin heette niet voor niets ‘Helpt Elkander’. Later toen ze zelf trouwde kreeg ze na vijf jaar in een ‘huis onder de huurwaarde te wonen’, oftewel inwonen, een eigen woning toegewezen. Deze flat aan de Admiraliteitskade had geen balkon, dus kocht ze haar eigen volkstuin met een huisje. Elk jaar na Koninginnedag vertrok ze naar de tuin om daar vier maanden te wonen. Rustig en toch dicht bij het centrum.

Ze werkte in de stad, bij het oudste reclamebureau van Nederland, Nijgh & Van Ditmar in het Groothandelsgebouw. De bouw van De Doelen heeft ze dagelijks kunnen volgen en toen deze bijna geopend zou worden werd het bureau gebeld. De Doelen had interieurfoto’s nodig voor de presentatiefolder en zocht stante pede modellen voor in de foyer. Elly en haar collega’s vertrokken meteen en poseerden in het hypermoderne interieur. "Het was fantastisch. Modern, wit en ruim. En het knappe is, dat het nu nog steeds modern oogt." In de folder is ze helaas nooit verschenen. In De Doelen zelf ook niet veel. "Destijds was het veel klassiek. Daar was ik niet mee opgegroeid." Maar wie de vogels hoort fluiten in zijn volkstuin, heeft wellicht geen klassiek concert nodig.

Het gebouw van De Doelen was fantastisch. Modern, wit en ruim. En het knappe is, dat het nu nog steeds modern oogt.