Kralingen in kaart

Tot 1895 was Kralingen een zelfstandige gemeente. Een groot gebied aan weerszijden van de Oudedijk met landerijen en buitenplaatsen. Wat opvalt is de dichtere bebouwing tegen de stad aan. De gedempte Slaak loopt door in de Vlietlaan. Vanaf de Oostzeedijk tot aan de Oudedijk loopt de Nieuwe Plantage met daarnaast de Gasfabriek. Door de invoering van elektriciteit werd de gasfabriek overbodig en in 1926 gesloten, een aantal industriële gebouwen en gashouders achterlatend.

Het Boeren- en Buizengat staan in open verbinding met de Nieuwe Maas en vormen een plek voor allerlei kleine industrieën. Het Maasstation uit 1876 is het eindpunt van de Rhijnspoorweg die van Utrecht via Gouda naar Rotterdam liep.

Op 14 mei 1940 werd door het Duits bombardement een groot deel van de binnenstad maar ook het zuidwestelijk deel van Kralingen in de as gelegd. De molen aan het Oostplein blijft gespaard maar is in 1954 alsnog door brand verwoest. De stadsarchitect Willem Witteveen krijgt vier dagen na het bombardement opdracht om een ontwerp te maken voor de herbouw van de binnenstad. Op zijn eerste schets verschijnt dan al het doortrekken van de Warande. Een enorm grote groenzone die doorliep voorbij de Joodse begraafplaats tot aan de Oudedijk aan de noordzijde en de Oostzeedijk aan de zuidkant. De verbrede Goudsesingel buigt af naar de Slaak en wordt rechtstreeks verbonden met de Vredenoordlaan.

In 1944 moet Witteveen plaatsmaken voor Ir. Cornelis van Traa. Van Traa liet veel van Witteveens ideeën los om een moderne stad te creëren. Voor Kralingen bouwde hij wel voort op het plan van Witteveen. In het basisplan wordt Kralingen vanaf het Oostplein ontsloten richting Gerdesiaweg. Daar komt een grote wigvormige groenaanleg richting Oudedijk die doorloopt via Park Rozenburg naar de Kralingse Plas. In dit plan wordt de Slaak verbonden met het Oostplein en daarmee een belangrijke verbinding. Aanvankelijk is aan de Slaak alleen woningbouw gepland, maar Het Vrije Volk mag hier toch terugkeren. Ook aan de zuidkant van de Oostzeedijk komt nog bedrijfsbebouwing. Vanaf de Nieuwe Maas komt de nieuwe Willem Ruyslaan tot aan de Oudedijk. Naast deze verkeersdoorbraken ontstaan drie nieuwe woonbuurtjes:Oostzeedijk-beneden, aan de noordzijde van de Gerdesiaweg en aan weerszijden van de Willem Ruyslaan. Na het opheffen van het Maasstation en de aanleg van de Maasboulevard na 1953 komen er drie hoge appartementsgebouwen aan 's-Lands Werf.

De stadsvernieuwing in Kralingen concentreerde zich vooral in Jaffa met renovatie, sloop en nieuwbouw en een groot Berkelplein. Mede door de metroaanleg vanaf het Oostplein, via de Slaak, de Gerdesiaweg en dwars door Lusthof naar de 's Gravenweg kwamen daar andere stukken bij. In Lusthof ging de metro deels onder de huizen door. In de Vlinderbuurt werd de bodemverontreiniging van de gasfabriek gesaneerd. Portiekblokken aan de Gerdesiaweg, in de Dijkmanstraat en de Speelmanstraat werden voorzien van trespaplaten om de gevelisolatie te verbeteren. Om de verhuizingen en vermindering van het aantal woningen op te vangen werden in de monumentale groene wig middenin de wijk twee overlooplocaties gerealiseerd, een buurtje aan de zuidkant en een ingewikkeld blok dwars over de Gerdesiaweg weg heen.