Kantoor en Pakhuis Blaauwhoedenveem-Vriesseveem

Tijdens het bombardement van mei 1940 werden het kantoor en enkele pakhuizen van de firma Blaauwhoedenveem-Vriesseveem aan de Leuvehaven verwoest. De directie betrok tijdelijk kantoorruimte bij het gespaard gebleven Jobsveem aan de St.-Jobshaven. Dit was een van de pakhuizen van deze in 1616 gestarte handelsonderneming, die inmiddels is opgegaan in Vopak. Op deze locatie zou ook het nieuwe kantoorgebouw moeten verrijzen, met erachter een pakhuis met verwerkingsinrichting voor koffie, zaden en peulvruchten van dochteronderneming Maatschappij Koffiepellerij Blaauwhoedenveem. De eerste tekeningen voor het gebouw dateren al van januari 1940, dus er waren al plannen de binnenstad te verlaten.

Het nieuwe gebouw werd ontworpen door architect Philip Kanters (1898-1972). Deze verzorgde voor dezelfde opdrachtgever ook het nieuwe pakhuis De Molukken (1948) aan de Wilhelminapier en zou later (1952) nog een koelhuis bouwen aan de Merwehaven; beide gebouwen zijn inmiddels afgebroken. De architectenfamilie Kanters was de vaste architect van het Blaauwhoedenveem. Theo Kanters (1842-1897) had het kantoorgebouw aan de Leuvehaven verbouwd (1889) en het Westelijk Handelsterrein (1894) ontworpen. Zijn zoon Jan Jeronimus (1869-1920) nam de silo St.Job (1914) en het pakhuis Santos (1903) voor zijn rekening en realiseerde verder het geheel betonnen Katoenveem (1920).

Het kantoorgedeelte heeft een asymmetrisch geplaatste entree. De metalen deuren geven toegang tot een hal met portiersloge, lift en trappenhuis en enkele directiekamers. In het langwerpige licht gebogen bouwdeel met horizontale vensterstroken liggen ruime kantoorruimtes. De kolommen staan hier vrij in de ruimte, die verder onderverdeeld werd met glazen schotten. De gebogen gevel is het gevolg van de loop van de vroegere havenspoorlijn. In het hoge bouwdeel bij de hoofdingang zaten de directievertrekken. Omdat de administratie bij het bombardement verloren was gegaan, kwam er een brand- en bombestendige archiefkast, die via een liftsysteem in de kelder kon wegzakken.

Het pakhuisgedeelte lag aan de havenkant en was voorzien van betonnen laadplatforms en grote laaddeuren. Het hogere deel was in gebruik als silo. Op de kade zorgden een verrijdbare kraan en een elevator voor het transport in en uit pakhuis en silo.

Het gebouw heeft een betonconstructie, maar is verder vrij traditioneel van uiterlijk en opzet met een natuurstenen plint en een gevel van gele baksteen. Vooral bij de monumentale entree, waar de betonnen kolommen hoog oprijzen met glas-in-loodramen ertussen en een sierbalkonnetje, en in de hal oogt het gebouw Art Deco-achtig. Het pakhuisgedeelte is sober en zakelijk en heeft gevels van rode baksteen.

Naast de entree is in het graniet de naam Blaauwhoedenveem-Vriessenveem NV gehakt. Op de silo aan de havenkant staat de naam De Herder genoemd. Die naam is het gevolg van een prijsvraag onder het personeel en verwijst naar de Herderstraat bij de Leuvehaven, waar een pakhuis van het Blaauwhoedenveem stond.

In 1962-1963 worden het verouderde pakhuis en de niet meer in gebruik zijnde koffiepellerij aan de waterkant verbouwd tot kantoorruimte. In 1978 verkoopt Pakhoed (de naam van het concern na de fusie tussen het Blaauwhoedenveem en Pakhuismeesteren) het gebouw aan de gemeente. Het is de bedoeling mettertijd alles hier te slopen, zodat er een nieuwe woonwijk kan worden gerealiseerd. Het pand wordt vervolgens tijdelijk aan diverse culturele ondernemers verhuurd. Cabaretiers Waardenberg & De Jong gebruiken het bijvoorbeeld als oefenruimte, het Comité Wederopbouw is er gevestigd en ook het architectenbureau van Eric Bakema en Zdeněk Zavřel. Deze laatsten zien de kwaliteiten van het gebouw en maken een voorstel om het gebouw te verbouwen tot een gecombineerd woon-werkgebouw.

In 1996 is er een definitief voorstel. Het achterste deel van het pakhuis wordt opengebroken zodat in de middenzone een binnenplaats ontstaat en de woningen een betere daglichttoetreding kunnen krijgen. Er wordt een dakopbouw van twee lagen toegevoegd zodat er in totaal 32 appartementen kunnen worden gerealiseerd. Woningbouw en kantoren worden afzonderlijk geëxploiteerd. Het gerenoveerde Blaauwhoedenveemkantoor was een voorbode van de transformatie van het Lloydkwartier tot woon- en werkgebied. Het gebouw is gemeentelijk monument.

Bekijk hier een bedrijfsfilm van de handelsfirma Blaauwhoedenveem uit 1920!