Jungerhans

Het magazijn voor huishoudelijke en luxe artikelen Jungerhans werd in 1882 opgericht en was op diverse plekken in de Rotterdamse binnenstad gevestigd. In 1908 kreeg het zijn definitieve locatie aan de westkant van de Coolsingel op nr. 127, ter hoogte van het Calandmonument. In 1927 opende de firma op dit adres een nieuw pand, ontworpen door architectenbureau Kraaijvanger. Het was één van de eerste opdrachten voor de broers Evert en Herman Kraaijvanger, die het bureau van hun vader Bernard voortzetten. Deze had in 1911 al het woonhuis van Anton Jungerhans aan de Heemraadssingel 295 ontworpen. Jungerhans was in 1876 als zeventienjarige vanuit Pruisen naar Rotterdam gekomen, waar hij als winkelbediende begon. Het familiebedrijf was een dure, deftige winkel, waar huishoudelijke artikelen, serviezen, porselein, glaswerk, kookgerei en geschenken werden verkocht.

Het winkelpand aan de Coolsingel werd tijdens het bombardement van mei 1940 verwoest en Jungerhans kreeg een plek in het noodwinkelcomplex Dijkzigt. „Ik wilde na de oorlog graag op mijn oude grond terug, maar de gemeente zei: u bent nummer twee, nummer één is de Rotterdamse Bank, die krijgt prioriteit. De wethouder beloofde me, dat ik overal kon gaan zitten waar ik wilde, alleen niet op mijn vroegere plaats." Aldus C.J.A. Jungerhans in De Tijd van 28 januari 1967. Jungerhans kreeg een plek op de hoek van de Coolsingel en de Oude Binnenweg. Het gebouw vormt zowel stedenbouwkundig als architectonisch de overgang tussen het statige traditionalistische bankgebouw aan de Coolsingel en de moderne winkelcomplexen van De Klerk en Ter Meulen aan het Binnenwegplein. Aanvankelijk was het nog de Oude Binnenweg, een belangrijke verbindingsroute naar Rotterdam-West. Door de aanleg van de Westblaak nam de betekenis als verkeersroute af, maar pas in 1970 werd het een voetgangersgebied en ontstond het Binnenwegplein.

U bent nummer twee, nummer één is de Rotterdamse Bank.

Wat architectuur betreft is het gebouw verwant aan de winkelpanden die de Kraaijvangers in dezelfde periode aan de Hoogstraat realiseerden: Peek & Cloppenburg, Lampe en Martens. De begane grond bestaat vrijwel geheel uit etalages; bij de entree aan de Oude Binnenweg was een kleine passage met extra eilandetalage. De eerste verdieping is voorzien van een balkon, dat als luifel boven de etalages dienstdoet. De bovenbouw bestaat uit een serie verticale glaspartijen in een met witte geglazuurde baksteen bekleed betonnen kader. Tussen de verticale penanten liggen kantelramen. Op de ontwerptekening is in de verticale glaspartijen een gesloten gedeelte te zien, waarbij net als bij P&C en Lampe beeldende kunst was gedacht. In het uitgevoerde gebouw is hier echter geen beeldende kunst gekomen. De enige versieringen waren een zonnewijzer in de zuidgevel van Karel Gellings, een geschenk van het personeel ter gelegenheid van de opening, en het decoratieve balkonhek. De lichtreclame op het dak was in de vooroorlogse typografie.

Aan de kant van de Oude Binnenweg sluit het pand naadloos aan op het naastgelegen veel modernere winkelpand van De Klerk. Als overgang naar de Rotterdamse bank fungeert een terugliggend tussenlid zoals goed te zien is op de hoofdfoto. De eerste paal werd op 1 mei 1952 geslagen; op 23 juni 1953 was de feestelijke opening.

Op de begane grond en de eerste verdieping waren de verkoopruimtes. De tweede verdieping was in gebruik als magazijn. Op de derde verdieping was een zaal voor 200 personen voor demonstraties, shows en exposities, die rechtstreeks vanaf de Coolsingel kon worden bereikt. Er waren allerlei kleine boudoirachtige ruimtes gecreëerd in allerlei nissen. In het interieur waren veel ronde en ovalen vormen toegepast, vakkundig uitgevoerd in stucwerk. In het interieur was een glas-in-lood raam met een beeltenis van het vooroorlogse pand van Jungerhans aan de Coolsingel. Het raam bevindt zich in de collectie van Museum Rotterdam.

Het gebouw is in de loop der tijd diverse malen uitgebreid en verbouwd door Kraaijvanger architecten. Vanaf begin jaren negentig zat de gevel ingepakt in glimmend zwart plaatmateriaal. In 1999 maakte architect Jan Hoogstad een ontwerp voor een vaasvormige toren van 150 meter hoogte voor deze locatie. Vanwege de onmogelijke bouwlocatie verdween dit plan. In augustus 2007, toen de firma 125 jaar bestond, werd Jungerhans opgeheven en werd de winkel gesloten. Ongeveer tegelijkertijd werden de grootscheepse plannen voor winkelcentrum Forum gepresenteerd. In de visualisaties van de zogenaamde Kaas van Koolhaas is de status van Jungerhans onduidelijk. Uiteindelijk werd Jungerhans gesloopt bij de renovatie van het complex van de ABN/AMRO, met name vanwege de logistiek van de verbouwing van de bank. Maar als een feniks herrees in 2020 een replica uit de as. Een replica van de gevel weliswaar, want aan een stelsel van nissen en ‘marktkraampjes’ had de nieuwe eigenaar Primark geen behoefte.

Woensdag 21 april 2021 opende Primark de Rotterdamse vestiging in het centrum, die vanaf de Koopgoot tot aan het herbouwde Jungerhans-pand aan het Binnenwegplein loopt.