Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt

Omsingeld door de imposante gebouwen van de Nationale Levensverzekeringsbank en scholengemeenschap Technikon, ingeklemd tussen het Waterplein en een parkeerplaats, ligt een bescheiden kerkgebouw. Het is de Vrijgemaakte Gereformeerde kerk, een onopvallend traditionalistisch kerkje ontworpen door architect M.C.A. Meischke. Het kerkje werd op 2 juli 1953 geopend; het bankgebouw stond er toen al, maar van de grootschalige plannen in de omgeving was nog geen sprake.

Een Wonder
Daar staat dan nu ons Kerkgebouw.
Als blijk van ’s Heren grote trouw!
“Laat nu Gods lof ten hemel rijzen,
Want goed is ’t onzen God te prijzen”.

Dit fragment van een langer gedicht werd bij de opening van deze kerk in “De Schaapskooi”, het blad van de kerkgemeente gepubliceerd. De zoektocht naar een locatie voor de kerk en de bouw en financiering hadden veel van het kleine kerkgenootschap gevraagd. In tegenstelling tot de meeste andere kerkgenootschappen was het kerkgebouw niet ter vervanging van een in de oorlog verloren gegaan gebouw. De vrijgemaakten hadden zich in 1944 afgescheiden van de gereformeerde kerk na een conflict over de interpretatie van artikel 31 van de Dordtse synode. Ze wilden om die reden een eigen gebouw en startten hun zoektocht al in april 1945. In 1946 werd architect M.C.A. Meischke erbij betrokken.

Onze gemeente groeit door de genade Gods. Er komen veel lammeren der kudde, daarvoor zal te zijner tijd voldoende ruimte moeten zijn om te onderwijzen. De urgentie voor een eigen gebouw is dus groot. Een semipermanente oplossing wordt afgewezen; te duur en het zou het huisvestingsprobleem slechts een aantal jaren opschuiven. Er wordt begonnen met het inzamelen van geld voor de bouw.

In het Zomerhofkwartier waren aanvankelijk enkele percelen bestemd voor religieuze (nood)bebouwing. Deze locaties werden onderzocht en als eerste kwam een plek aan de Teilingerstraat naast het spoorwegviaduct in beeld. Uiteindelijk kwam de kerk terecht in de Simonstraat, een zijstraat van de Schiekade. Tot ongenoegen van de andere gereformeerde kerk, de Rehobothkerk, die aan de Noordsingel terecht kwam. Langs de Hofdijk kwam in 1954 de Antonius en Rosaliakerk (‘Bosjeskerk’), een grote rooms-katholieke kerk, die echter in 1991 afgebroken is.

Architect Meischke vond de nieuwe plek een verbetering, omdat het een rustig plekje was zonder hinder van het treinverkeer. Op maandag 28 juli 1952 werd de eerste paal geslagen, vooruitlopend op de officiële grondaankoop. De eerstesteenlegging door dominee D.K. Wielinga volgde op 8 november. Bij aanvang van de bouw was er nog een tekort van 120.000 gulden (ca. € 54.000) op een totale bouwsom van 270.000 gulden (€121.500). Door middel van 1200 obligaties van 100 gulden (€ 45) werd het geld bijeengebracht. Op allerlei fronten waren kerkleden actief in de fondsenwerving; één ‘broeder’ had zelfs zijn postzegelverzameling verkocht.

Het gebouw werd in aanwezigheid van burgemeester Van Walsum op 2 juli 1953 plechtig in gebruik genomen.

Het kerkgebouw staat ver achter de rooilijn van de Schiekade, waardoor een voorplein is ontstaan. Aan de noordkant ligt de Simonstraat, waar ook de dienstingang van de Nationale Levensverzekeringsbank ligt. Het gebouw bestaat uit twee ineengeschoven volumes: een hoog gedeelte met een zadeldak met de kerkzaal en een lager deel met de functionele ruimtes zoals catechisatielokalen. De voorgevel heeft een rozetvenster van sierbetonelementen en een hoofdingang met zijingangen. De achtergevel heeft een middentravee van glas onderbroken door betonnen wanden met symbolische inscripties van ‘geloof, hoop en liefde’. De kerkzaal is 32 bij 13,75 meter groot en biedt ruimte aan 600 mensen. Het meubilair, de doopvont en de ombouw van het orgel zijn van mahoniehout.

Het gebouw is bescheiden van omvang en uiterlijk, in lijn met de soberheid van de wederopbouwperiode en van het gereformeerde geloof. Het aardse bestaan is immers slechts een voorbereiding op het eeuwige leven:

In 1956 meldde het Algemeen Handelsblad dat de kerk alweer zou worden gesloopt om plaats te maken voor een uitbreiding van de Nationale Levensverzekeringsbank: Dit kerkgebouw, dat slechts enkele jaren geleden is voltooid, zal moeten worden afgebroken en zal op een terrein aan de Teilingerstraat door de directie van de Nationale hiertoe aangewezen, worden herbouwd. De uitbreiding van de Nationale kwam echter aan de achterzijde en de kerk bleef gewoon staan.

Vanaf de stichting tot nu is de kerk in gebruik bij de Vrijgemaakte Gereformeerde kerk. In 2017 werd het gebouw volledig opgeknapt, waarbij het interieur veel lichter is geworden. Ook is de logistiek in het gebouw gewijzigd. De hoofdingang is verplaatst en gekoppeld aan een foyer. In de kerkzaal is de opstelling gewijzigd; er is een centraal podium midden in de zaal, waarvandaan de dienst voor de ca. 200 kerkgangers wordt geleid.