- Artikelen
Deense Zeemanskerk (Dansk Sømandskirke)
In 1970 opende de eerste en enige Deense Zeemanskerk in Nederland. Het nieuwe gebouw dat mogelijk gemaakt werd door een nationale inzameling in Denemarken staat aan de Coolhaven in Rotterdam.
Opening Deense Zeemanskerk 24 april 1970 door koningin Juliana en koning Frederik van Denemarken
Ary Groeneveld, Stadsarchief RotterdamDe Deense prinses Anne zal op 18 maart aan de Coolhaven, schuin tegenover het GEB-gebouw, de eerste steen leggen voor een Deense zeemanskerk, annex ruimten voor sociaal verkeer. Sinds 1954 heeft de kerk onderdak bij de Zweedse zeemanskerk aan de Parklaan. Het aantal Deense schepen dat Rotterdam aan doet is sindsdien meer dan verdubbeld, wat een aanzienlijke toeneming van het bezoek aan de tijdelijke behuizing van de Deense zeemanskerk tot gevolg heeft gehad.
Een in 1967 gehouden nationale inzameling in Denemarken, ten behoeve van Deense Zeemanskerken in vreemde havensteden, heeft de bouw van de kerk te Rotterdam eindelijk mogelijk gemaakt.
Het Vrije Volk 10 maart 1969
Scandinavische zeemansmissie
Vanaf 1876 was er een Scandinavische zeemansmissie in Rotterdam. In 1934 kwam de eerste Deense koopvaardijpredikant naar Rotterdam. De vereniging 'Deense zeemanskerk in buitenlandse havens' is actief in veertien havens over de hele wereld. Vanaf 1954 hadden de Denen onderdak bij de Zweedse zeemanskerk aan de Parklaan. Vanaf 1970 beschikt de Deense zeemanskerk over een eigen gebouw aan de Coolhaven.
De zeemanskerk vlak na oplevering.
ReliwikiGratis busje
Aanvankelijk was het idee om de kerk in de nabijheid van de nieuwe havengebieden ten westen van de stad (Botlek en Europoort) te situeren. Maar de aanwezigheid van een vrij grote en permanente Deense kolonie van ongeveer 1000 personen in Rotterdam heeft de doorslag gegeven voor een plek in het stedelijk gebied van Rotterdam. De Deense zeelui die in Europoort van boord gaan worden gratis met een busje naar de Deense kerk-annex sociaal centrum vervoerd.
Prins Georg van Denemarken legt de eerste steen op 18 maart 1969
Ary Groeneveld, Stadsarchief RotterdamEnige kerk in Nederland
Het is de enige Deense kerk in Nederland. Denemarken heeft de Lutherse kerk als officiële staatsgodsdienst en is medefinancier van de zeemanskerken. Nog steeds is een grote meerderheid van 75% van de Denen lid van kerk. Maar net als in andere westerse landen is het daadwerkelijke kerkbezoek sterk afgenomen. Wel spelen kerken nog een belangrijke rol in het sociale leven. Omdat prinses Anne ziek was werd de eerste steen gelegd door Prins Georg van Denemarken, een achterneef van de Deense koning.
Terwijl ijzige regenvlagen en een snijdende wind Rotterdam striemden, heeft prins Georg van Denemarken dinsdagmiddag aan de Coolhaven (G.J. de Jonghweg) de eerste steen gelegd voor de nieuwe Deense zeemanskerk. Geen pleziertje in die open hoek. Koud tot in het merg van hun botten en heil zoekend onder klapperende paraplu's luisterden de genodigden huiverend naar een aantal toespraken en het voorlezen (in drie talen maar liefst) van een zeer ellenlange oorkonde. Met bevroren kaken zong men dapper twee coupletten van de Vaste burcht en Dankt, dankt allen God.
Het Vrije Volk 19 maart 1969
Schetsontwerp Deense Zeemanskerk
Dagblad Trouw, 13 maart 1969Bekende Denen
De Deense zeemanskerk is ontworpen door de bekende Deense architect Holger Jensen (1918-2004). Deze heeft bijna vijftig, voornamelijk kleine kerken gebouwd. Hij werd bij dit project geassisteerd door een Nederlandse architect, Niels Luning Prak (1926-2002). Deze was vooral actief als hoogleraar Elementair vormstudie aan de TH Delft. Het gebouw bestaat uit een kerkzaal met 60 vaste zitplaatsen in een vrijstaand bakstenen bouwdeel; erachter ligt een gebouw in twee verdiepingen met op de begane grond de recreatieruimte en de woning voor de predikant en ruimtes voor zijn assistenten op de verdieping. De kerk heeft een open verbinding met de recreatieruimtes. Vooral deze open, lichte recreatieruimte heeft een typisch Deense sfeer door het gebruik van lichte houten wandbekleding en Deens design van onder andere Arne Jacobsen. Naar de drukke Rochussenstraat is de gevel vrijwel gesloten, maar naar de Coolhaven toe is de gevel geheel van glas. De verdiepingsgevel heeft een rasterwerk van vierkante ramen.
Bouw van de Deense Zeemanskerk
Ary Groeneveld, Stadsarchief Rotterdam
Deense Zeemanskerk achterzijde in 1977
NL-Rt-SA-4100.1977.2115.TM.2121, Stadsarchief RotterdamEen zeemanskerk heeft ook ruimtes voor sociaal verkeer nodig, In een wat huiselijke sfeer kunnen hier gesprekken gevoerd worden, films bekeken of tafeltennis en biljart gespeeld. De predikant legt daarnaast de nodige bezoeken af in ziekenhuizen en gevangenissen, en organiseert dagtochten en sportontmoetingen. De Deense zeelui zullen met een eigen ontmoetingsgebouw ongetwijfeld gediend zijn.
Trouw 13 maart 1969
De officiële openingsplechtigheid met de Deense en Nederlandse koninklijke families.
Ary Groeneveld, Stadsarchief Rotterdam, 24 april 1970
Twee Deense marineschepen brengen een informeel vlootbezoek aan Rotterdam. Aan de Parkkade lag het fregat Herluf Trolle en de mijnenlegger Sjaelland. Vermoedelijk voor de opening van de Zeemanskerk een dag later.
Ary Groeneveld, Stadsarchief Rotterdam, 23 april 1970Op 24 april 1970 werd de kerk officieel geopend. Daarbij waren de Deense koning Frederik, zijn achterneef prins Georg en diens echtgenote, prinses Anne, koningin Juliana en prins Bernhard aanwezig. Na de dienst was er een receptie op een naast de kerk liggende boot van de Spido.
Anno nu
De Deense kerk is nog steeds in gebruik. Toen er eind jaren tachtig een tippelzone aan de G.J. de Jonghweg was, maakte de kerk moeilijke tijden door. Veel bezoekers durfden er ’s avonds niet meer te komen. De befaamde kerstmarkt in november is nog steeds populair.