Bank voor Handel en Scheepvaart

In 1946 kreeg de Rotterdamse architect A.A. van Nieuwenhuijzen (1883-1959) de opdracht voor een kantoorgebouw voor de Amsterdamsche Bank op de hoek van de Coolsingel en Aert van Nesstraat. De bank had ook voor de oorlog een gebouw iets verderop aan de Coolsingel, dat zwaar beschadigd was geraakt. Het nieuwe gebouw paste in de dubbele rooilijn van de Coolsingel. Maar toen in 1949 het betonskelet klaar was, zag de bank van verdere afbouw af vanwege een fusie met de Incassobank. Deze had een nieuw bankgebouw aan de Blaak, waar de Amsterdamsche Bank ook introk. Jarenlang was het betonskelet op deze prominente plek in de stad een steen des aanstoots.

Naarmate het skelet er langer stond, werd het steeds problematischer. Het was een smet op de spreekwoordelijke Rotterdamse daadkracht en een vervelende episode in het succesverhaal van de wederopbouw. En dat nog wel op zo’n prominente plek aan de Coolsingel. Er werden ideeën geopperd er een woonflat van te maken met winkels op de begane grond. Of misschien zou het iets zijn voor De Nederlandsche Bank, die aan de Boompjes wilde gaan bouwen? Ook een parkeergarage met een showroom voor auto’s op de begane grond behoorde tot de opties. In de weekkrant Hier Rotterdam verscheen een spotprent vol suggesties om de Amsterdamse erfenis op Rotterdamse wijze af te bouwen.

November 1952 werd het betonskelet eindelijk verkocht aan de Bank voor Handel en Scheepvaart en kon het worden afgebouwd. De architecten A.A. van Nieuwenhuijzen en J.C. Meischke voorzagen het skelet van sobere, statige gevels. De beide gevels, 30 en 50 meter breed, hebben een plint van Zweeds graniet, met daarboven een onderbouw van grijze Zwitserse muschelkalksteen. De verdere gevel is van lichtgrijze geglazuurde baksteen. De Rotterdamse bank nam de twee onderste verdiepingen en de tweede tot en met de vijfde verdieping werden door twee dochterondernemingen betrokken: de Handels- en Transport Maatschappij „Vulcaan" en de Halcyon Lijn. De zesde verdieping werd als kantoorruimte verhuurd. Op de zevende verdieping was een kantine met dakterras. Op de begane grond kreeg het gebouw aan de Coolsingelzijde een galerij met een winkelruimte. Het idee was dat de galerij en winkel ’s avonds zouden worden verlicht, om de Coolsingel zo levendig mogelijk te houden.

In het gebouw waren een mozaïek van Louis van Roode en bronzen ornamenten van beeldhouwsters Nel Klaassen en Pam Rueter aangebracht. Het gebrandschilderde raam in de zijgevel was een ontwerp van Jan P.C. van Doorn. In het gebouw waren vele kunstwerken te vinden uit de collectie van eigenaar baron Thyssen-Bornemisza, een bekend kunstverzamelaar.

De Bank voor Handel en Scheepvaart is één van de laatste werken van architect Van Nieuwenhuizen, die veel bankgebouwen realiseerde. Het is ook één van de laatste traditionalistische bankgebouwen in het centrum. In de beginjaren van de wederopbouw werd het stadsbeeld gedomineerd door deze ‘bankkolossen’. Ook architectonisch was de tijd van de zware solide gebouwen voorbij. Er kwamen meer glasgevels, de decoraties verdwenen en de beeldende kunst werd meer als autonome objecten aan de gebouwen toegevoegd.

De Bank voor Handel en Scheepvaart vertrok in 1972 uit het gebouw. Het kwam daarna in gebruik bij de Bank Mees & Hope, later MeesPierson. Deze liet het gebouw ingrijpend verbouwen en uitbreiden door architect Rob van Erk van EGM architecten, die eerder mede-ontwerper was van de WTC-toren boven de Beurs. In 1993 was de uitbreiding klaar. Met 19.000 vierkante meter in een negentien verdiepingen hoge toren wordt het bestaande gebouw volledig overvleugeld. Wel wordt in de architectuur teruggegrepen op het bestaande gebouw, met name bij de vier ovale vensters bovenin grijpen terug op zo’n ovalen venster in de oude zijgevel. Op de begane grond aan de Coolsingel heeft van 1979 tot 2006 de Archiefwinkel, behorend bij het Gemeentearchief, gezeten. Er werden regelmatig exposities op de begane grond en in de kelder gehouden. Het gebouw is inmiddels overgegaan naar een andere bank. ABN/AMRO, waarmee de Amsterdamsche Bank (de AM van AMRO) uiteindelijk terugkeerde in het skelet aan de Coolsingel.