Floriade feuilleton deel 6 - Succesvolle organisator: Jac. Kleiboer

Kleiboer en de Rotterdamse manifestaties

Het Organisatiebureau van Jac. Kleiboer, voluit Jacob (Jaap) Kleiboer, was betrokken bij alle grote naoorlogse Rotterdamse manifestaties: Ahoy’, E55, Floriade en C70. Hij stond bekend als rustige man die bergen werk kon verzetten. Aan de vooravond van het evenement Frisiana over Friesland in 1963 zei hij: “Zaterdagnacht worden definitief de puntjes op de i gezet en voor die tijd zal er ook nog heel wat nachtwerk aan besteed moeten worden. Maar dat is altijd zo en dat zijn dus wel gewend. Om die energie te kunnen opbrengen, kijk ik altijd maar weer naar de sportmensen. Naar de wielrenners en de elfstedentochtrijders die het geheim kennen om over loodzware inzinkingen heen te komen.”

Eerste leus: Er wordt gereden en gestreden

Jacques Kleiboer (1898-1984) kwam uit Twente. Zijn vader was koetsier en huisknecht bij een notaris. Jacob volgde de mulo en een cursus in het bloembinden. Het Vrije Volk schrijft in maart 1960: ”Hij wist aan een stuk of wat broeiraampjes te komen, alsof hij zich toen al wou voorbereiden op het organiseren van een Floriade.” Ook ontpopte hij zich als groot liefhebber van de vliegerij en als wielrenner. Een val tijdens het NK wielrennen in 1916 betekende het einde van zijn wielercarrière. Het organiseren van wielerwedstrijden kon uiteraard wel. Zijn eerste geslaagde leus was ‘Er wordt gereden en gestreden’. In 1920 organiseerde hij een vliegfeest in Twente en verder allerlei landbouw- en industrietentoonstellingen. Hij werkte nog enige tijd als vertegenwoordiger voor KLM maar ging vanaf 1924 voor eigen rekening tentoonstellingen organiseren.

Graf Zeppelin

In Rotterdam liet hij in 1932 het luchtschip Graf Zeppelin op vliegveld Waalhaven landen. Ahoy’, E55 en Floriade kwamen allemaal uit zijn koker. Behalve bij de Rotterdamse manifestaties was hij ook betrokken bij o.a. de inhuldigingsfeesten voor koningin Juliana in 1948, de Nederlandse inzending voor de Wereldtentoonstelling in 1958 in Brussel, de tentoonstelling Het Atoom in 1958, vogelpark Avifauna, het Evoluon, Frisiana en C70. Zijn laatste grote tentoonstelling betrof de Amsterdamse Floriade in 1972.

Kleiboer barstte van de ideeën

Hij was een gedreven en fantasierijke man, die mensen uit verschillende disciplines bij elkaar bracht. En niet de minste: architecten als Van den Broek en Bakema, Aldo van Eyck, Gerrit Rietveld, Herman Haan en Herman Bakker, kunstenaars als Karel Appel, Constant Nieuwenhuys, Wally Elenbaas, Gust Romijn en André Volten, grafisch ontwerpers als Wim Crouwel en Paul Schuitema werden bij de plannen betrokken. Zoals Jaap Bakema in 1980 zei: “Een man die barstte van de ideeën. Hij gaf alle gekke mensen, die tentoonstellingen als Ahoy’ en E55 extra kleur konden geven de kans om iets te doen.” Daarnaast stelde Kleiboer zich altijd ten doel de plannen tot uitvoering te brengen en af te ronden zonder aantasting van de beschikbare garantiefondsen. Tot tevredenheid van de organiserende steden.

Een reuze vrouw

Wie altijd op de achtergrond bleef maar wel zeer belangrijk bleek voor Kleiboer was zijn vrouw. “Ik heb een reuze vrouw en een heel goed huwelijk. Zonder haar steun in de rug zou ik het nooit klaren.” zei Kleiboer in een interview in de Friese Koerier in 1963. Zijn vrouw bevestigde dit door te zeggen: “Weet u wat ik het belangrijkste vindt? Als Jaap ergens down door is en moe, om er hem dan weer overheen te helpen. Dat kan soms door even tien minuten een kopje thee te komen drinken en over allerlei dingetjes te babbelen. Dan is het net, alsof de accu weer voldoende is opgeladen om de zaak weer op gang te brengen.” Van kiem tot kracht!

Na zijn pensioen bleef het echtpaar wonen in Deventer. Zijn wens om van zijn zorgvuldig bewaarde archief en realia van alle tentoonstelling een museum op te richten is een van de weinige dingen die niet zijn gelukt. De tientallen meters archief- en documentatiemateriaal zijn na zijn dood overgedragen aan het stadsarchief van Enschede.

Het volgende deel uit ons feuilleton gaat over de gesloten Ahoy-hallen tijdens de Floriade. Tot grote teleurstelling van de bezoekers begin april. Voor een overzicht van alle delen uit het feuilleton, klik hier.